Aptallık Ansiklopedisi

Ahmakça hatalar, saçmaliklar, sakarliklar, aptalliklar... Bunlar uygarligin temeli ya da insan davranisinin belirleyici unsuru olabilir mi? Tarih boyunca akla atfettigimiz önem bir yanilsamadan mi ibaret? Öyleyse aptalligin anlami nedir? Bu kitap Diderot'nun anladigi anlamda bir ansiklopedi degil. Kaynagini masallar, karikatürler, fikralar, trafik kazalari, bahçe tasarimi, bilimkurgu gibi örneklerin olusturdugu gözlemlerden derlenmis eklektik bir kitap. XVIII. Yüzyil akilciliginin ürünü olan ansiklopedi gelenegi, Van Boxsel'in girisimiyle tersine çevriliyor: Yazar, Nasreddin Hoca fikralarinin yani sira, sanat ve edebiyattan örneklerle, aptalligin zekanin can alici bir kosulu oldugunu, ahmakça hatalarin gelismeyi tetikledigini savunuyor. Edebi ve anekdota dayali bir aldatilanin ayni kisi oldugu, iyilerin kötü olma olanagina sahip olmadiklari için iyiligi seçtikleri insanlik durumlarindan söz ediyor bize. Bu eglenceli kitapta Robert Musil, John Milton, Slavoj Zizek, Pascal gibi isimler; Prometheus, Kikloplar ve Sisyphos gibi mitolojik karakterler bir araya geliyor. Saat farki yüzünden amacina ulasamayan terör eylemleri, bilgisayar kullaniminin kagit tüketimini artirmasi, günesin zararli etkilerinden korunmak için kullandigimiz kremlerin kanserojen maddeler içermesi, aptalligin yayginligini ve evrenselligini kanitlayan örneklerden yalnizca birkaçi. Ancak örnekler sonsuz. Zira aptallik insanligin oldugu bir yerde. Van Boxsel çareyi aptalligin kendi diyalektigi içinde ariyor ve su reçeteyi öneriyor: "Aptalca bir harekete karsi en iyi çare, onu derhal tekrarlamaktir. Tekrar, aptalligin zehrini akitir ve onu sakaya dönüstürür. Böylece aptallik bilinçli hale gelmistir; herkes bizi komik bulur. Kültürümüzde akillilik böyle biçimlenir."