Balkanlarda Osmanlı Medreseleri 2

“Balkanlarda Osmanlı Medreseleri” serisinin ikincisini teşkil eden bu eser, Yunanistan coğrafyasında tesis edilmiş medreselerin beş asırlık envanterini ortaya çıkarmaktadır. Osmanlı coğrafyasında XIV. yüzyılın başlarından itibaren faaliyet gösteren medreseler, beş asır boyunca Osmanlı zihniyetini şekillendiren ve bütün Osmanlı şehirlerinde bilgiyi üreten ve toplumsallaştıran kurumlar olarak varlığını sürdürdü. İlk medresenin kurulduğu 1331 yılından itibaren Osmanlılar, başta Batı Anadolu’da, daha sonra da Balkanların fethi üzerine Rumeli’de yüzlerce medrese kurdu. Yunanistan’da XIV. yüzyıldan başlayıp XX. yüzyılın başlarına kadar kurulan 360 kadar medrese, Osmanlıların eğitim sistemini bütün Osmanlı coğrafyasına yayma siyasetinin açık kanıtıdır.

Bu çalışmada, Dimetoka, Yenice-i Vardar, Yenişehir-i Fener, Gümülcine başta olmak üzere Osmanlı sultanlarının, uç beylerinin, kadı ve müderrislerin XV. Ve XVI. yüzyıllarda yaptırdıkları medreselerle Yunanistan coğrafyasının Osmanlı ilim ve kültür merkezlerine eklemlenmesi ve Osmanlı kültürüyle bütünleşmesi süreçleri incelenmekte ve XV. yüzyıldan XX. yüzyıla kadar Yunanistan’da kurulan medreselerin sayısal analizi yapılarak medrese kurma faaliyetlerinin dönemsel değişimleri ve dinamikleri değerlendirilmektedir. Selanik ve Siroz’un en çok medrese kurulan iki şehir olarak öne çıkması, Osmanlıların bu şehirlere özel önem atfettiklerini ve kültür politikaları bağlamında bu şehirleri bilinçli olarak desteklediklerini de göstermektedir.