Bâbürnâme’de Fiilimsiler

“Bâbürnâme’de Fiilimsiler” başlıklı bu çalışma; Bâbür’ün, genellikle tercih edilen ve bilinen adı ile, Bâbürnâme (Vekayî, Vekayînâme, Hâtırat) adlı eserinde geçen fiilimsiler üzerine bir incelemedir. Çağatayca ile yazılmış olan Bâbürnâme, İç Asya’da yaşayan Türklerin, 15 yüzyılın sonu ile 16 yüzyılın başlarında kullandıkları dilin bir örneğidir. Bu çalışmada Bâbürnâme adlı eserde geçen ve yan cümlenin yüklemi olarak kullanılan fiilimsilerin kullanılışları, kurdukları birliktelikleri ve işlevleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışma hazırlanırken Beveridge’in tıpkıbasımı ile karşılaştırmalı olarak Bâbürnâme’nin, Thackston tarafından neşredilen Haydarâbâd nüshası esas alınmıştır. Çalışma esas itibariyle, şimdiye kadar ele alındığı gibi, İsim-fiil, Sıfat-fiil ve Zarf-fiil olmak üzere üç ana bölümden meydana gelmektedir. Her bölüm kendi içinde alt başlıklara ayrılmış, bu alt bölümlemeler yapılırken fiilimsilerin aldıkları çokluk, iyelik, durum ekleri ve edatlı kullanımları gösterilmiştir. Metindeki isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil biçimleri tespit edilerek kurdukları birlikteliklerle hem yan hem de ana cümle içinde hangi cümle unsurunu (özne, nesne, tümleç, vs.) oluşturdukları, bu yapı ve birlikteliklerin hangi zaman/lar/ı ifâde ettikleri, vb. konular üzerinde durulmuştur.