Bir Cinayetin Öyküsü - İşçi Sağlığı ve İş Güvenliğine Sınıfsal Bir Bakış

“İs¸ cinayetleri, “fıtrat” deg?il, 37 yıl o¨nce iktidar sahipleri tarafından benimsenen neoliberal ekonomik modelin kac¸ınılmaz sonucudur. Dr. Gu¨rcanlı, is¸ cinayetlerinin “piyasanın ekonomik bir tercihi oldug?unu” ve “o¨nceden tahmin edildig?ini” tespit ederken, cinayetin failini ac¸ıklamakta ve cesaretle tes¸hir etmektedir.” – İsmail Saymaz -

Elinizdeki bu kitaba bir ikinci baskı demek yanlıs¸ olacaktır. Tam anlamıyla gözden gec¸irilmis¸ ve genis¸letilmis¸ yeni basım tanımı sanırım en uygun tanım. C¸u¨nku¨ yalnızca kapsam genis¸lig?i deg?il, bo¨lu¨mlendirme, ic¸erikte ciddi go¨zden gec¸irmeler ile yeni bir kitap gibi deg?erlendirilmesi daha uygun. Bir de tabii ki bir yazar olarak elinize aldıg?ınızda daha ic¸inize sinen “is¸te bu ilk kitabım” diyebileceg?im bir kitap oldu, o yu¨zden elinizdeki bu kitabı ilk kitabım olarak deg?erlendiriyorum.

I?s¸c¸i sag?lıg?ı ve is¸ gu¨venlig?inin tarihini kapsamlı bir s¸ekilde birinci bölümde ele almaya c¸alıs¸tım, zira tarihsel maddeci bakıs¸ ac¸ısını bu alana da oturtmak o¨nemli. Her zaman kaynak olarak kullanılabilecek bir ek olarak, tarihteki en bu¨yu¨k is¸c¸i o¨lu¨mlerini ve yine tarihten u¨c¸ birbirinin hemen hemen aynısı o¨rneg?i ele aldıg?ım eki bu do¨nemselles¸tirme ile birlikte okumanız iyi bir giris¸ olacaktır. Sonrasında ise kavram tartıs¸maları u¨zerine (is¸c¸i sag?lıg?ı mı, is¸ sag?lıg?ı mı gibi) ha^la^ bu alanda yapılan tartıs¸malara deg?iniyorum. U¨c¸u¨ncu¨ bo¨lu¨m belki de bakıs¸ ac¸ımızı en net hale getirmemiz gereken “kaza” ve “risk” kavramlarına odaklanıyor. Aslında kaza diye bir s¸eyin olamayacag?ını iddia ediyor, “kaza”nın da sınıfsallıg?ına vurgu yapıyor. Hemen ardından gelen bo¨lu¨mde ise yu¨zbinlerce is¸c¸inin o¨lu¨mu¨ sonrasında hemen hemen her defasında benzer s¸ekilde is¸leyen akla uygun hale getirme, mes¸rulas¸tırma, sermayeyi aklama giris¸imlerine deg?inmeye c¸alıs¸tım. Paris kanalizasyon is¸c¸ilerinin yas¸adıklarını da bu bo¨lu¨me bir ek olarak tasarladım. Milyonlarca is¸c¸inin o¨lu¨mu¨nu¨n belki de yu¨zde doksanından fazlasının sorumlusu olan, ama “kaza”lara oranla hep geri planda kalan, meslek hastalıkları ve bunlardan en ciddilerinden birisi olan silikozis bes¸inci bo¨lu¨m ve ekini olus¸turuyor.

Silikozisin tarihc¸esini okudukc¸a, meslek hastalıklarının neden bu kadar go¨z ardı edildig?ini de go¨rebiliyoruz. I?nsanlık tarihinin en gu¨zel ve ileri adımı Ekim Devrimi ve Sovyetler Birlig?i’nin kurulması, ardından is¸c¸i sag?lıg?ı ve is¸ gu¨venlig?i alanında bugu¨n bile ulas¸amadıg?ımız noktaya birkac¸ on yılda ulas¸ılmasını tam da meslek hastalıklarının tarihsellig?inin ardına koymak istedim bo¨lu¨m yedide. Sonrasında ise artık kapitalizmin asli istihdam bic¸imi haline gelmeye bas¸layan tas¸eron sistemi ile is¸c¸i saglıg?ı ve is¸ gu¨venlig?i arasındaki ilis¸kiyi ortaya koymaya c¸alıs¸tım. Sekizinci bo¨lu¨mde sıkc¸a dillendirilen “o¨nlem almak o¨demekten ucuzdur” anlayıs¸ıyla hesaplas¸maya c¸alıs¸tım. Yas¸amımızın her alanına, sokag?ımızdan su kaynaklarımıza, ormanlarımızdan, her gu¨n eg?lenmeye birisiyle bulus¸maya gittig?imiz mekanlara kadar her s¸eyi bozan, yas¸anılmaz kılan ve ekonominin lokomotifi olarak tanımlanan ins¸aat sekto¨ru¨ ve is¸ cinayetlerindeki rolu¨nu¨ dokuzuncu bo¨lu¨mde ele almaya c¸alıs¸tım. Sonuncu bölu¨m ise kısa, ama ilerde uzatılması, hatta kitabı yazılması gereken bir bo¨lu¨m bence. Aydınlanma mu¨cadelesi olmadan, laiklik olmadan is¸c¸i sag?lıg?ı ve is¸ gu¨venlig?i mu¨cadelesi verilebilir mi sorusunu soruyor ve yanıtlamaya c¸alıs¸ıyor. Bu son bo¨lu¨mu¨ kaza ve risk kavramlarını tartıs¸tıg?ım u¨c¸u¨ncu¨ bo¨lu¨mle hatta sonraki su¨rec¸leri ele aldıg?ım do¨rdu¨ncu¨ bo¨lu¨mle birlikte du¨s¸u¨nmenizi, c¸evrenizle tartıs¸manızı isterim.

Bu kitap yazılmasa da olur diyebileceg?imiz, is¸ cinayetlerinin yok oldugu, es¸it ve o¨zgu¨r bir u¨lke umuduyla…