Çanakkale Seferberliği

Çanakkale Savaslarinda Osmanli ordusu, büyük güçler karsisinda var gücüyle çarpisirken geri planda neler yasaniyordu? Savas günlerinde baskent Istanbul’da bir yandan sehrin savunma hazirliklari yapilirken bir yandan da sessizce sehrin tahliyesi, padisah ve hükümet erkâni gibi önemli kisilerin tasinmasi düsünüldü. Kusursuz isleyen ve çok gizli tutulan plan geregi ilk tedbir olarak hazine ve degerli esyalar Anadolu içlerine tasindi. Bu sirada kara savaslarinin cereyan ettigi ve yarim milyondan fazla askerin kiyasiya mücadele ettigi daracik Gelibolu Yarimadasi’nda tarihin en kanli günleri yasaniyordu. Sadece bir-iki gün içinde on binden fazla zayiat verildigi günlerdi bunlar. Topyekûn harbin tüm unsurlarinin devreye sokuldugu Çanakkale Savaslarinda, Osmanli toplumunun moral ve motivasyonunun artirilmasi, askerin savasma azminin zinde tutulmasi için çesitli görsel ve yazili propaganda faaliyetlerine de yer verilmisti. Harp edebiyatinin ilk örneklerinin verildigi bu dönemde Çanakkale Cephesinde “askerin kahramanligini yasatmak için” ülkenin bütün imkânlari seferber edilmisti. Bu savasta özellikle de ülkenin beseri sermayesi, egitimli gençleri yitirildi. Çanakkale seferberligi, harp sahasi ve cephe gerisiyle Osmanli/Türk tarihinin en anlamli sayfalarindan birini olusturuyordu. Bu çalismada Çanakkale Savaslarinin cephe gerisi üzerine yogunlasilarak harp sahasinda yapilan geziler, propaganda amaçli mecmualar, savasin filme alinmasi, sanat ve edebiyat alanindaki çalismalar incelendi. Silahaltina alinan on binlerce yüksekögretim gençliginin savas tecrübeleri, yasadiklari magduriyet ele alindi. Gelibolu Cephesinde mücadele eden V. ordunun iasesi ve Osmanli erkâniharbiyesinin Çanakkale Savaslari üzerine hazirladigi askeri tarih çalismalari incelendi.