Cihaddan Vatan Savunmasına Osmanlı İmparatorluğunda Genel Askerlik Yükümlülüğü

Osmanli Devleti’nin 19. yy.daki reformlari baglaminda en sik adi anilan belgelerden biri 1839 Gülhane Hatt-i Hümayunu’dur ve bu belgede en çok üzerinde durulan konulardan biri de ordu teskilâtidir. Ordudaki reformlarin, yalniz Gülhane fermaninda degil, genel olarak Osmanli Devleti’nin reform politikasinin gelisiminde de önemli bir yeri vardir. Bundan dolayi Osmanli ordusundaki reformlarin ideolojik temellerinin analizi, 19. yy.da Osmanli Devleti’nin düsünsel olusumu hakkinda önemli açiklamalar getirir. Bu arastirmanin amaci, Osmanli Devleti’nde 1826–1856 yillari arasinda askerlik görevinin genel bir yükümlülük haline getirilmesi konusundaki tartismalari gözler önüne sermektir. Arastirmamin konusu, 1826 ile 1856 yillari arasindaki askerî reform tartismalarina egemen olan üç büyük soru demetidir: 1) Yeniçerilerin lagvedilmesinin mesrulastirilmasi ve sürekli hazir bulundurulan, belli esaslara uygun biçimde egitilmis (maasli) ordunun olusturulmasi. 2) Teorik olarak gönüllü parali askerlerden olusan bir ordunun giderek zorunlu askerlik yükümlülügünü yerine getiren erlerden olusan bir ordu haline dönüstürülmesi. Bu gelisme sirasinda atilan en önemli iki adimdan biri, baslangiçta yedek birlikler olarak tasarlanan Redif birliklerinin kurulmasi, digeri de Müslüman tebaa arasindan seçilecek erlerin kur’a usulü ile belirlenmesidir. 3) Osmanli ordusunda Gayrimüslimlerin oynadigi rol… Cihattan Vatan Savunmasina, Osmanli hükümetinde bulunan görevlilerin o kadar önemli kararlara varan tartismalarini inceleyip tartisanlarin ideolojik düsüncelerini ve devlet anlayisini çözümlüyor. Kitap ayni zaman resmi fermanlarin ve kanunnamelerin dilini inceleyerek bu tür belgelerin, bazen geleneksel dogulu ahlakina veya dini temellere bazen yeni dogan milliyetçilige oturmus oldugunu gösteriyor. Cihattan Vatan Savunmasina yalnizca Osmanli askeri tarihi degil genellikle Osmanli reform döneminin düsünce tarihi alaninda önemli bir kitap.