Dindar Modern İtaatkar

Son devir Osmanlı eg?itim seferberlig?inde 2. Abdülhamid’in saltanat yıllarının (1876-1909) hususî bir yeri vardır. Bu dönem merkezîles¸me, I?slâmlas¸ma, hilafet siyaseti, mevcut kurum ve yapıların yeniden düzenlenmesi, yeni kurum ve fikirlerin ortaya çıkması gibi gelis¸melerin yanı sıra bütün bunlarla irtibatlı olarak kitlesel-modern eg?itimin de yeniden planlanmasına ve devletin pek çok bölgesine yayılmasına sahne olmus¸tur.

Sultan Abdülhamid kendisine intikal eden mektep sistemini hem dindar, hem modern, hem de itaatkâr bir nesil yetis¸tirmek üzere dönüs¸türmeye çalıs¸mıs¸, modernles¸me tes¸ebbüslerinin ve yeni din-ahlâk anlayıs¸larının yerles¸tirilme siyasetlerinin temel aracı olarak kurgulamak istemis¸ti.

Elinizdeki eser Sultan Abdülhamit’in şekillendirdiği mektepleşme siyasetini merkeze almakla birlikte bunun yanında, çevresinde şekillenen konulara da ışık tutuyor:

Siyasî merkezin ve eg?itim bürokrasisinin mektep politikasındaki I?slâm anlayıs¸ları nasıl bir manzara arz ediyordu?
Bu eğitim anlayışında “I?slâmî deg?erler” ile “Batılı/modern deg?erler”in ag?ırlıg?ı ve yaygınlıg?ı nasıl olacak?

Cumhuriyet ideolojisinin I?slâmî tasavvurlarının köklerini Hamidiye dönemi eg?itim seferberlig?inde bulmak mümkün mü?