Eski Toplum

Evrimci budunbilimin kurucusu sayilan Lewis Henry Morgan, hukuk ögreniminin ardindan Amerika kitasindaki yerli halklara karsi yapilan haksizliklara karsi çikmistir. Morgan 1851-1877 yillari arasinda Kizilderililerin arasinda yasamis, yaptigi gözlemleri ve arastirmalari kitaplarina konu etmis ve antropolojinin simge adlarindan biri haline gelmistir. Eski Toplum yapitiyla Friedrich Engels’e de esin kaynagi olmus; Engels bu eserle Charles Darwin’in Türlerin Kökeni ’ni kiyaslayarak Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni adli yapitini olusturmustur.
Morgan, Kizilderililer arasinda geçirdigi otuz yillik deneyimi neticesinde insanligin yabanillik, barbarlik ve uygarlik asamalarindan geçtigini öne sürer ve bu savini sadece Amerika yerlileri ile sinirlamayarak, dünya üzerindeki tüm ilk toplumlarda da ayni asamalarin yasandigini örnekler. Morgan’a göre insanlik köken olarak tek ve birdir; ayri yerlerde, ayri zamanlarda, ayni yollardan geçmis; ayni süreçleri tamamlayarak uygarligin/gelismenin benzer asamalarina varmistir.
Budunbilim konusunda en önemli kaynaklardan biri olarak gösterilen Eski Toplum, günümüz toplum sekillerine ve toplumsal örgütlenmelerine nasil ulastigimizi, bugünden sonra da degisimin ayni sekilde devam edip bizleri baska bir asamaya tasiyacagini genis çapli arastirmalarla ortaya koyuyor.
“Budunbilimin kurucusu Lewis Henry Morgan’in yüz yili asan bir süreçten sonra da, günümüzde geçerliligini sürdüren birçok görüsü, degerlendirmesi vardir. Morgan’i elestirenlerin, zamanin karsisinda Morgan kadar basarili olup olamayacaklarini ve bugün kendilerinin yaptigi çalismalarin hangi insani degerlere hizmet ettigini düsünmelerinde yarar vardir.”
Ünsal Oskay