Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde Yemek Kültürü Yorumlar ve Sistematik Dizin

Evliya Çelebi Seyahatname’sinde yer alan gida maddeleri, yemek adlari, mutfak-sofra araç gereçleri ve yiyecek-içecekle ilgili esnaf ve mekânlara dair bilgiler 17. yüzyil Osmanli dünyasinin ve komsularinin yemek kültürü için benzersiz bir veri tabani olusturuyor. Evliya Çelebi elli bir yillik yolculuklari sirasinda sasirtici bir titizlikle tam 2.246 gida maddesi kaydetmis. Bunlardan 480’i meyve; 303’ü tatli; 255’i çorba, pilav, kebap tursu vb. yemekler; 241’i içecek; 232’si et, sakatat, tavuk ve yumurta; 193’ü hamur isi ve ekmek; 170’i sebze, tahil ve baklagiller; 140’i balik ve deniz mahlûklari; 105’i süt ürünleri; kalan 127’si de yag, baharat ve çerez türü gidalar. Seyyahin olaganüstü hos ve nüktedan üslubuyla yemeklere dair anlattiklari hem Osmanli beslenme aliskanliklari konusunda bildiklerimizi zenginlestirerek destekliyor, hem de bu bilgilerin bir bölümünü yeniden gözden geçirmeye, sorgulamaya ve sofra kültürümüzü daha iyi tanimamiza yardimci oluyor. Ayrica bizi Istanbul’un, sarayin, yüksek rütbelilerin mutfaklarindan çikarip 17. yüzyilin yöresel mutfaklari ve “sokak tatlari” ile tanistiriyor. Istanbul, Trabzon, Bursa, Bitlis, Belgrat, Üsküp, Yanya, Saraybosna, Sam, Kahire, Kirim mutfaklarini ve sokak saticilarini aktarirken, “Osmanli mutfagi”nin sadece Istanbul saray mutfagiyla sinirli olmadigini fisildiyor, daha genis bir cografyanin ve toplumsal kesimin mutfak anlayisiyla ilgili zengin ipuçlari veriyor. Bes yillik bir çalismanin ürünü olan ve Evliya’nin anlattiklarinin degerlendirilmesi yani sira seyyahin beslenmeye dair kaydettigi tüm verilerin sistematik Dizin’ini de içeren bu kitap yemek kültürüne ve tarihine ilgi duyan herkesin faydalanabilecegi bir kaynak. Marianna Yerasimos’un 2002’de yayinlanan 500 Yillik Osmanli Mutfagi adli kitabi bugüne dek Türkçe, Ingilizce ve Yunanca dillerinde 11 baski yapti.