Feminist Mercekten Güzide Bir Arayış

Son dönem Osmanlı ve erken Cumhuriyet devri
edebiyatçılarından biri olan Güzide Osman, feminist
aktiviteleri ve edebi üretimi dolayısıyla anti-feminist
literatürün hedef aldığı isimlerin arasında olmuştur. Zeynep
Tek’in “Güzide Hanım”ın kim olduğu sorusunun peşinden
giderken Harvard Üniversitesi’nin kütüphanesinde Nezihe
Muhittin’in “Güzide Osman Hanımefendiye” imzaladığı
kitaba tesadüfen dokunuşu, bu kitabı ören ilk ilmiktir.
1924’te Nezihe Muhittin’in temelini attığı Kadın Birliği’nin
kurucularından olan Güzide Osman (1902-1974) sehven
Güzide Sabri’nin (1883-1945) müstear adı olarak geçer.
Feminist Mercekten Güzide Bir Arayış iki Güzide’nin tarihinin
nasıl birleştiğini ve ayrılacağını anlamaya çalışıyor. Bir
yandan feminist biyografi ekseninde Güzide Osman’ın
izlerini kaynaklarda sürerken Güzide Sabri’nin mükerrer
hatalarla yazılan biyografisini tashih ediyor, diğer yandan
metinlerini temel alarak Güzide Osman’ın şair, hikâye yazarı
ve tiyatro eleştirmeni kimliklerini toplumsal cinsiyet,
hastalık, milliyetçilik ve mizah ekseninde anlamlandırıyor.
Özellikle romantik şiir ve mensurelerde, divan şiirinde
olduğu gibi, toplumsal cinsiyet kimlikleri arasında “salıncak”
kuran ne eril ne dişil (hem eril hem dişil) söyleme özel bir
önem atfediyor. Feminist bir biyografi ortaya koymanın
ötesinde, tarihin unuttuğu ve unutturduğu bir kadın yazar ve
şaire iadei itibar, hatta iadei şahsiyet ediyor