Gaziantep - Dört Yanı Dağlar Bağlar

Evliya Çelebi, Seyahatnâme'sinde "kal'a-i sîrîn ve arûs-i zemîn sehr-i Ayntâb"i söyle niteler: "Ve cümle cânib-i erba'asinda daglar baglardir ve halki saglardir." Kitabimizin adi burdan geliyor. Gaziantep, bütün Anadolu sehirleri gibi, kültürlerin harman oldugu bir yer: IÖ 10. binyildan daha eski zamanlardan beri çok sayida yerlesmeye sahne oldugu biliniyor. Uzun tarihi boyunca sehirde egemenlik kuran güçlerin sadece birkaçini saymak bile yeterli: Babilliler, Hurriler, Persler, Büyük iskender, Selevkoslar, Romalilar, Sasaniler, Bizanslilar, Araplar, Eyyubiler, Memlukler, Osmanlilar... Bu sehir ayni zamanda, "Gazi" unvanini Kurtulus Savasi'nin en sanli sayfalarindan olan Antep Savunmasi'yla almis, Atatürk'ün "Ben Gazianteplilerin nasil gözlerinden öpmem ki... Onlar Antep'i kurtardiklari gibi Türkiye'yi de kurtardilar" övgüsünü bileginin hakkiyla kazanmis bir sehir: Bizzat kusatmanin komutani Albay Abadie'ye göre "Türk Verdune'ü". Öte yandan, Gaziantep, daha 19. yüzyil baslarinda Amerikali misyonerlerin çalismalarina onlara denk kültürel etkinliklerle karsilik veren, bunu yaparken de (canli bir basin-yayin hayati basta olmak üzere) hiç de "tasrali" denemeyecek özelliklerde, kendini yenileyerek gelismeye uygun bir "kent kültürü" olusturan bir sehir: 1903'te çikan Mecmua-i Maarif, sadece Antep'te degil bütün Güneydogu Anadolu'da ilk Türk gazetesiydi. Gaziantep, sanayisi, ekonomisiyle de gelismeye açik bir sehir. Kenan Mortan'in yerinde saptamasiyla "Sehirden umulan bir siyasal ve kültürel fayda olan, karistirip kaynastirma, yeni çesitlere, kültürel melezlenmelere ve cemaatçi olmayan ama yüzyüze iliskileri de çignemeyen demokratik insiyatiflere imkân hazirlama isleviyle ... hem yasayan, hem de kendisini sürekli olarak ören bir koza." iste, her biri konusunun yetkin uzmani olan yazarlarimiz, bu kozanin ipegini çikarip isledi. "Sehir Monografileri" dizimizin önceki birkaç kitabini da fotograflamis olan Akgün Akova da fotograflariyla kitabimizi zenginlestirdi.