Gramsci ve Halk Eğitimi - Brezilya Deneyimi Üzerine Düşünceler

İngiliz eğitimci Timothy D. Ireland, 1979’dan bu yana yaşadığı Brezilya’yı ve La-tin Amerika’yı çok iyi tanıyan ve anlatan bir akademisyendir. 1987’de basılan bu monografik çalışması, aradan geçen onca zamana karşın içerdiği özgün bakış açısı ve tezleriyle okunmayı hak ediyor.

Ireland, halk eğitimi ve yetişkin eğitimi kavramlarını, İtalya ve Brezilya örnekle-rinin sınıfsal, tarihsel ve politik analizleri üzerinden ele alıyor. Yaklaşımını Gramsci’nin temel kavramları (hegemonya, organik aydın, parti, sağduyu, mevzi savaşı, pasif devrim vd.) çerçevesinde somutlaştıran Ireland, zengin veriler, ta-rihsel gerçeklikler ve politik aktörlerin (siyasal parti, politikacı, eğitimciler vd.) halk eğitimine olan bakışlarını eleştirel biçimde ortaya koyuyor.
Kitapta halk eğitimi, teknik bir tamamlayıcı eğitim veya okuryazarlık meselesin-den ziyade, alabildiğine kapsamlı ve makro düzeyde analiz edilmektedir. İtalya ile karşılaştırılan Brezilya’da halk eğitimi kavramı ve olgusu, Kurtuluş Teolojisi, askeri darbe, sınıfsal mücadele, politik koalisyonlar, komünist partiler, sivil top-lum, liberal görüşler, oligarşik çevreler, ithal ikameci sanayileşme, kırdan kente göç, informal sektörde çalışma, kapitalist üretim biçimi, yoksulluk, halk tabaka-ları, Machismo gibi pek çok parametre çerçevesinde işlenmektedir.

Ireland’a göre 1960’ların başından bu yana başta Paulo Freire olmak üzere pek çok halk eğitimcinin çabalarıyla yetişkin eğitimine yönelik yerli bir Latin Ameri-kalı yaklaşım ortaya çıktı. Latin Amerika’nın, ABD ve Avrupa’da üretilen “toplum kalkınması”, “yaşam boyu eğitim” ve “yaygın eğitim” gibi çeşitli yaklaşımların etkisinde kalsa da, kendine özgü biçimde geliştirdiği “Halk Eğitimi” (Popular Education), örgün eğitim imkânı bulamayan halk tabakaları için gerçek bir çözümdür.