Hayali Bey Divanının Tahlili

Ali Nihad Tarlan,edebiyat tarihi edebiyatin tarihi olmalidir görüsünü savunur.Divanlari,kendi gelistirdigi sistematik tahlil yöntemiyle inceleyerek,her sairin siirini olusturan tesbih,mecaz ve telmih unsurlarini belirlemeyi amaçlar.Sairlerin,ancak bu unsurlarin karsilastirilmasi sonucunda “deger”lendirilebilecegine inanir.Kendisi bu konudaki ilk uygulamayi Seyhi divani üzerinde yapar.Daha sonra ögrencileri Mehmet Çavusoglu ve Harun Tolasa’ya Necati Bey ve Ahmet Pasa divanlari üzerinde benzer çalismalar yaptirir.Bu çalismalardan her biri bir öncekine göre daha gelismis,ayrintili bir plana sahiptir.Hayali Bey Divaninin Tahlili,bu çalismalarin devami niteligindedir.Tarlan ve ögrencilerinin tahliline konu olan sairler 15.yüzyilda yasamisken,Hayali Bey 16.yüzyil sairidir.
Elinizdeki çalismada Seyhi,Necati Bey,Ahmet Pasa,Hayali Bey ve Nev’i divanlarindaki tesbih ve mecaz unsurlari ilk kez,tahlil planina uygun sekilde karsilastirilmis,özgünlük ve benzerlik oranlari tablolar halinde ortaya konmustur.Kitap Hayli Bey’in oldugu kadar,Divan siirinin dünyasini ögrenmek isteyenler için de önemli bir kaynak niteligindedir.