Hegel ve/veya Spinoza

Pierre Macherey'in Hegel ve/veya Spinoza'si 1979 yilinda Fransa'da yayimlandiginda, izleri özellikle Alain Badiou, Antonio Negri ve Gilles Deleuze'ün eserlerinde takip edilebilen büyük bir etki uyandirir. Macherey, iki karakteristik filozofun yakinligini aralarindaki uzlasmaz gerilime dayandiran bir sorusturmaya girisir. Ona göre, "Spinoza'nin her Hegelci okurunun, keza Hegel'in her Spinozaci okurunun hissettigi tuhaf yakinlik duygusu"nu açiklamanin baska bir yolu yoktur. Iki filozofu birbirinin içinde okumayi zorunlu kilan bu uzlasmaz gerilim, kendini en çok Hegel'in Spinoza'ya bakisinda belli eder. Hegel'in Spinoza'yi temel felsefi muhatabi olarak aldigi bir gerçektir. Ama Hegel, Spinoza'yi anlamamis, kendi sisteminin egemenligi altindaki bir unsur olarak sindirmek zorunda hissettigi için, onu adeta yanlis okumustur. Hegel, Spinoza'yi kendisinden bile daha iyi anladigini iddia etse de, sanki onda kendi sisteminin bir sinirini görmüs gibi davranmaktadir. Nitekim Hegel'in Spinoza'nin ortaya koydugu soruna sürekli geri dönme ihtiyaci hissetmesi, onun Spinoza'da sindirilemeyen bir sey, sürekli yeniden yüzlesmek zorunda kaldigi bir direnç buldugunu gösterir. Buradan yola çikan Macherey, Hegel'in Spinoza'yi kendisinin henüz yeterince gelismemis bir öncülü olarak sunan ilerlemeci felsefe tarihi okumasini terse çevirecek, Hegelci felsefenin asil alternatifinin Spinoza oldugunu iddia edecektir. Içkin bir felsefe olarak Spinoza, henüz Hegelci olmayan degil, zaten hiç Hegelci olmamis bir felsefedir.(Tanitim Bülteninden)