İmam-ı Gazali'den Üç Risale

Üç Risale, İmam-ı Gazzâlî’den yapılmış tercümelerden meydana gelmektedir. İlk ikisi İhyâ’dan seçilmiş bölümlerin, üçüncüsü ise Gazzâlî’nin çeşitli eserlerindeki hikmetli nasihatlerinden derlenmiş bölümlerin çevirisidir. İkinci Abdülhamid zamanında Arapçadan Türkçeye çevrilmiş olan bu risaleler Mi’yâr-ı Hüsn-i Ahlâk [Güzel Ahlâkın Ölçüsü], Mîzân-ı Ülfet [Dostluk ve Muhabbet Terazisi] ve Misbâhu’n-Necâh [Zafer Meşalesi] adlarını taşımaktadır. İlk ikisi Hüseyin Tevfik tarafından; Misbâhu’n-Necâh ise Farukî Abdullah Hasîb tarafından Osmanlı Türkçesine çevrilmiştir. Gazzâli, eserinde Hazret-i Ömer’in yüce gönüllü arkadaşlarından Said bin Müseyyeb’e hitaben emir ve tebliğ buyurduğu hikmet dolu cümleleri uğur ve bereket vesilesi sayarak seslenmektedir.

“Sadık arkadaşlar edin ki, gölgelerinde yaşarsın. Çünkü onlar huzurlu zamanlarda süs, meşakkatli zamanlarda silahtır. Müslüman kardeşinin işini, gerçeği anlayıncaya kadar, iyiye yor. Düşmanından uzak dur. Tam manasıyla güvenmediğin dostlarından kaçın. Allahtan korkmayan kişi güvenilir değildir. Kötülüklerini öğrenmek için bile olsa kötü kişilerle arkadaşlık etme. Onu sırrına ortak etme. İşlerinde Allah’tan korkan kişilerle istişare et.” Ve Hz. Ali’den aktardığı şu cümleleri de bereket ve uğur umarak anıyor: “Gerçek kardeşin/dostun seni asla terk etmeyen varsa yoksa kardeşim deyip senin için kendinden vazgeçen Feleğin sillesini yediğin vakit seni toparlamak için kendisini dağıtan kimsedir.”