Keşifler Risalesi

Bu eser Osmanli tehzibî ahlâk geleneginin hem baslangicini, hem sonunu olusturmaktadir. Yani eser Adudüddîn el-Îcî’nin eseri olmasi bakimindan ilk, Yozgadî’nin eseri olmasi bakimindan sondur. Yozgatli bir entelektüel olan eserin mütercimi Halvetî yolu mensuplarindan Kesfî Mustafa Efendi'nin ifadesine göre Islâmin ‘Yeni Ümran’ina katki için tercüme edilmistir.Medeniyetimizde ahlâk düsüncesinin temeli ve varligi iki ilkeye dayanmaktadir. Biri “ilâhî ahlâk”i edinmek, digeri “peygamberî davet”e icabet etmektir. Kesfî Mustafa Efendi'nin bu eseri de bu gelenegin son temsilcilerinden. Eser nazarî ahlâk konularindan düsünme-konusma, nefsin temel fonksiyonlari, ahlâkin insan karakteriyle olan münasebeti ve degisip degismeyecegi meselesi basta olmak üzere ahlâkî faziletlerin kazanilmasi ve korunmasi gibi temel ahlâkî konularin yaninda aile ahlâki, ev idaresi, ana baba, çocuklar, hizmetçiler gibi aile fertlerinin maddî ve mânevî hayatlarinin düzenlenmesi, aralarinda uyum saglanmasi, birbirlerine karsi olan hak ve sorumluluklari ile devlet yönetimi konusunda gösterilmesi gereken ahlâkî dikkatleri ele almaktadir.Çesitli kütüphanelerde birçok yazma nüshasi bulunan Risale-i Kesfiyye Osmanli-Iran ilim ve medrese çevrelerinde hayli ilgi görmüs, müellifinin diger eserleri gibi pek çok kisi tarafindan serh edilmistir.