Kitapla Hayal Etmek

Kitapla Hayal Etmek, edebiyat elestirisi, felsefe ve bilissel psikolojinin parlak bir sentezini yaparak daha önce üzerinde pek çalisilmamis bir alan açiyor: Edebiyat eserlerinde tasvir edilen kisileri, sahneleri, ayrintilari biz okurlarin zihinlerimizde nasil olup da canlandirabildigimizi, kitaplarla nasil hayal kurabildigimizi ve örtük talimatlarla olusturdugumuz bu hayallerin neden çogu kez gerçek hayatta kendi basimiza kurdugumuz hayallerden çok daha canli ve kalici olabildigini inceliyor. Sair ve yazarlarin bazen bilinçli, çogunlukla da bilinçsiz olarak basvurduklari tekniklerle bize hayal etmeyi nasil ögrettiklerini gösteriyor. Scarry, bu türden bes teknik belirliyor: Isik Yakma, Seyreltme, Ekleme ve Çikarma, Germe, Katlama ve Egme ve nihayet Çiçekli Varsayim. Özellikle Flaubert, Emily Bronte, Thomas Hardy, Tolstoy, Huysmans ve Woolf gibi romancilarin ve Homeros, Wordsworth, Whitman, Rilke, Heaney ve Ashbery gibi sairlerin eserlerinden alintilarla örnekliyor bu teknikleri. Scarry kitap boyunca, sik sik zihninde belli imgeleri canlandirma ve hareket ettirme deneyleri yapmaya da davet ediyor okuru. Böylece kitabin baslarinda dalinda hareketsiz hayal etmeye davet edildigimiz ispinozu son bölüme geldigimizde rahatça uçurabiliyoruz.
Edebiyatla iliski kurma biçimimizi ve okuma anlayisimizi kökten dönüstürüp zenginlestirecek, yazarin konusuna yaklasirken gösterdigi samimi heyecanin hemen okura da sirayet ediverdigi son derece özgün ve “güzel“ bir kitap bu. Çiçeklerle dolu sayfalarinda bir dolu kelebek ve kus uçuyor üstelik.
Içindekiler
Birinci Kisim
Resim Olusturma
1 Canlilik Üzerine
2 Katilik Üzerine
3 Talimatin Yeri
4 Çiçekleri Hayal Etmek
Ikinci Kisim
Resimleri Hareket Ettirmek
5 Birinci Yöntem: Isik Yakma
6 Ikinci Yöntem: Seyreltme
7 Üçüncü Yöntem: Ekleme ve Çikarma
8 Dördüncü Yöntme: Germe, Katlama, Egme
9 Besinci Yöntem: Çiçekli Varsayim
Üçüncü Kisim
Yeniden Resmetmek
10 Çemberler Çizmek
11 Patenle Kaymak
12 Çiçeklerle Hizlanmak
Sonuç: Yapma Kuslara Uçmayi Ögretmek
Ikinci Kisim, Resimleri Hareket Ettirmek’ten, sayfa 85-86.
Bir kusun havada uçtugu söylendiginde, orta uzaklikta hareket eden bir benek hayal ederek onu zihnimizde canlandirmak görece kolaymis gibi gelir. Fakat önce belli bir kusu zihnimizde canlandirip ardindan onun uçusunu hayal etmeye çalistigimizda, imgeyi havalandirmak bir hayli zor olacaktir.
Mesela bahçemde bulunan genç bir disi Amerikan ispinozunun imgesini, uzun ugraslar sonucunda, epey basarili bir sekilde zihnimde canlandirabiliyorum. Bu kusun zihinde kolayca canlandirilabilmesi, bir çiçekle pek çok ortak noktasinin bulunmasiyla ilgili olabilir. (Aslinda, kisa süre önce dogmus, tüyleri koyu kahverengi kus bahçeye ilk girdiginde tesadüfen kayisi-pembe renkli bir zambagin arkasina konmustu ve çiçek onun minik bedenini yer yer kapatiyor, daha dogrusu onun imgesinin üzerine bindirilmis gibi duruyordu. Birkaç hafta sonra, bir iki gündür gözüme takilan olagandisi kayisi-pembe kusun ayni kus oldugunu, ergenlik dönemindeki tüylerinin dökülüp ilk kis tüylerinin çikmis...
(Tanitim Bülteninden)