Leibniz

Gottfried Wilhelm Leibniz (1646 - 1716), hayatini adayacagi projeyi gençlik yillarinda belirleme bahtiyarligina sahip olmus ama genis ilgi alani içinde dagilmasi nedeniyle gerçeklestirememe bahtsizligina ugramistir: Kamu yararini ve Tanri’nin sanini yüceltmek üzere bilimlerin tespiti ve gelistirilmesi amaciyla bir bilimler ansiklopedisi çikarmak. Ansiklopedisini çikaramamis ama bu ugurda fizik, felsefe, tarih, etik, hukuk, jeoloji ve teolojiden Çin diline kadar çok çesitli alanlarda yaptigi çalismalarla kendisini bilgi deposuna dönüstürmüs ve Avrupa’nin hükümdarlari tarafindan yürüyen ansiklopedi namiyla hüsnü kabul görmüstür. “Yasadigimiz dünya, olasi dünyalarin en iyisidir“ düsturunu ortaya atarak günümüzde insanlara umut asilayan kisisel gelisim literatürüne kadar uzanacak yolu açmistir. Ileri yaslarinda eski usul giysileri ve peruklariyla gençler tarafindan geçmis zamanlardan kalan gülünç bir fosil olarak görülse de hos sohbeti, cana yakinligi, iyimserligi ve kötü kokmamasi sayesinde özellikle nüfuz sahibi kadinlarin vazgeçemedigi bir akil hocasi olmustur. Latince, Almanca ve Fransizca yazdigi eserleri, on binlerce mektubu ve yine on binlerce sayfayi bulan yayinlanmamis taslaklariyla mantik, matematik, fizik ve metafizik alanina unutulmaz katkilar yapmistir. Dünyanin dört islem yapabilen ilk hesap makinesini icat eden odur. Ikili matematik sistemine kazandirdigi islevsellikle bilgisayarin atasi sayilmak gibi bir onura sahiptir. Ölümünden sonra verilen bu payeye karsin hayattayken kalkülüsü Newton’dan çalmadigini, bagimsiz olarak kendinin de gelistirdigini bir türlü ispatlayamamis, bu yüzden ömrünün son yillarinda ülkesinin medari iftihari olarak degil, bir intihalci olarak görülmüstür. Muhtemelen bunun etkisiyle tabutuna bir kehanet hakkettirmistir: Inclinata resurget. Elinizdeki biyografinin yazari din felsefesi uzmani Maria Rosa Antognazza’ya göre tarih, bu büyük âlimin son evrensel deha olduguna hükmederek itibarini iade etmistir. Yani tabuttaki kehanet dogru çikmistir: Inen çizgi tekrar yükselecektir. (Tanitim Bülteninden)