Mevlid Şerhi

Hz. Peygamber’e duyulan içten sevginin etkisiyle kaleme alinan Vesîletü’n-Necât, bilinen adiyla Mevlid, edebiyat tarihimizde üzerine en çok söz söylenen metinlerden biridir, desek hiç de abartmis olmayiz. Türk-Islâm gelenek ve kültürünün ustaca yaziya geçirildigi metinlerden biri olan Mevlid, hem içinde bulundugu cografyanin peygamber sevgisini ifade etmede tercüman, hem de kendisinden sonraki birçok edebî anlayisa ilham kaynagi olmustur. Yunus Emre, Âsik Pasa ve Mevlana gibi söz ve düsünce ehli tarafindan atilan tohumlarin ilk filizleri Süleyman Çelebi’nin eserinde basgösterir. Osmanli sahasinda yüzlerce mevlid metninin kaleme alinmasina zemin hazirlayan Vesîletü’n-Necât, manevî destek arayanlarin rahatlikla siginabilecegi bir dergâh konumundadir.Cabbarzade Mehmed Ârif Bey, çalismamiza konu olan Îzâhü’l-Merâm‘ alâ-Vilâdeti Seyyidi’l-Enâm baslikli eseriyle dinî-tasavvufî muhtevali bir eseri, konu disi tasavvufi tafsilatlara girmeden, kisa ve öz bir sekilde serh etmistir. Ârif Bey Îzâhü’l-Merâm’da Hz. Peygamber’in dogumu ve sonrasinda gelisen olaylari Süleyman Çelebi’nin anlatimiyla ele alirken, kendisinin de ifade ettigi üzere, tamamen yazili ve güvenilir kaynaklara basvurup bir tür akademik anlayis gözetmis, böylece dört basi mamur bir serh meydana getirmistir.Cabbarzade Ârif Bey, Osmanli’nin son döneminde kaleme aldigi bu serhle, bir sehl-i mümteni harikasi olan Vesîletü’n-Necât’in hemen her misrasinda ne gibi hazineler gizlendigini ortaya koymaya çalismis, eserin Hz. Peygamber’in hayatindaki pek çok olaya temas ettigini güvenilir kaynaklar yardimiyla kanitlamistir. Böylece Hz. Peygamber’in dogumundaki merami izah etmekle kalmamis, bir kurtulus vesilesi bulma yolunda samimi çabalar sarf etmistir.