Mimarlığı Görebilmek

Bülent Özer, kitabin arka kapaginda yer alan yazisinda söyle diyor: "Çagdas yapi sanati alaninda dünyaya ün salmis iki seçkin kisi bir üçüncüyü tanimlarken asagi yukari ayni övgülere basvuruyorlar. Övenler F.L.Wright ve Lewis Mumford, övülen insan ise Bruno Zevi. Ilkin Mumford'a kulak verelim: 'Bruno Zevi, mimari düsüncenin degil yalniz Italya'daki, fakat bütün Avrupa'daki önderidir!' Wright'in yargisi bir bakima daha da genis, daha da kesin: 'Bruno Zevi, çagimizin en derin, en samimi elestiricisidir. Onda, yapi sanatini görebilme, gördüklerini de korkusuz, aydinlatici terimlerle anlatabilme gücü var!'
Bu olumlu yargilarin en önemli dayanaklarindan biri de, 'Saper vedere l'architettura' adli denemede, yazarin büyük bir cesaretle ileri sürdügü mimari görüs ve degerlendirmeler olsa gerek. Bu basligi 'Mimariyi Görebilmek' diye dilimize çevirebiliriz. Kitabin özü ve savundugu tez, Ingilizce baskisinin basliginda üç kelimeyle anlatilivermis: 'Mekân olarak mimari'.
Mimari çok kere sanildigi gibi, birtakim genislik, uzunluk ve yüksekliklerin toplami demek olmayip, kisinin duyup yasadigi, içinde gezinip dolastigi boslugun, kapsanan bir mekânin, iç mekânin ta kendisidir. Yapi sanatiyla ilgili yargilarin belirli bir kesinlige ulasmasi mekâna ait terimlerin mimariye uygulanmasina baglidir. Bu is yapilamadigi sürece, mimarlik alanindaki inceleme ve arastirmalar, sosyal faktörlerin (fonksiyonun). konstrüksiyon verilerinin (teknigin), volümetrik, ya da dekoratif niteliklerin (plastik ve pictural elemanlarin) sinirlarini asamayacaktir.
Mimarinin özü iç mekândir derken, mimari bir yapitin bütün bütüne mekân verileriyle olup bittigini söylemek istemiyoruz. Nitekim her bina, ekonomik, sosyal, teknik, fonksiyonel, estetik, dekoratif, volümetrik ve spasyal faktörlerin etkisi altinda meydana gelir. Hatta, bunlarin herhangi birine göre yorumlamalar da yapilabilir. Gelgelelim, bir yapidaki realitenin bütün bu faktörlerin toplaminda bulundugunu da unutmamak gerekiyor."
Kitabinda, mimari gerçekligi çesitli faktörler üzerinden tanimlayan farkli yaklasimlari irdeleyen Bruno Zevi, 1948'de kaleme aldigi bu çalismayla, modernist mimarlik yazininin en parlak örneklerinden birini veriyor.