Molla Fenari’nin Varlık ve Bilgi Anlayışı

Selçuklulardan gelen ilmi ve kültürel mirasın üzerine inşa edilmiş bir sistem olma özelliği taşıyan Osmanlı düşüncesine en çok tesirde bulunan ekol, hiç şüphesiz ki, Mevlana’nın yanı sıra- İbn ArabiKonevi-Molla Fenari çizgisinde şekillenen Ekberiyye Ekolü’dür. Bu çizginin önemli isimlerinden birisi ve aynı zamanda Osmanlı Devleti’nin ilk şeyhülislamı olan Molla Fenari, Anadolu’daki İslami ve tasavvufi düşünceyi daha çok Ekberi ekolün anlayışıyla şekillendirmiş muhakkik sufîlerden olduğu gibi, aynı zamanda çok mühim bir kurucu düşünür, alim, müderris ve devlet adamıdır.

Osmanlı düşüncesinin mimarlarından biri sayılan Molla Fenari, önemli bir Konevi şarihi olması sayesinde, Ekberi fikirlerin İslam dünyasına yayıldığı iki kanaldan birinin de banisidir. Bu kanallardan birisi İbn Arabi’nin Fususu’l-hikem’inin şerhleri vasıtasıyla intişar eden damar, diğeri de Konevi’nin Miftahu’l-gayb’ından beslenerek yayılan damardır. İşte Miftahu’l-gayb vasıtasıyla yürüyen bu silsileyi, bu eser üzerinde, ilk şerhi yazarak başlatan isim Fenari’dir.

Elinizdeki bu eserde, Molla Fenari hakkında biyografik bilgilerin yanında, onun Osmanlı düşüncesindeki yeri tespit edilmeye ve metafizik alandaki görüşleri gün yüzüne çıkarılmaya çalışılmıştır. Onun fikirlerinin anlaşılması, Osmanlı kültür ve medeniyetinin yanında, Ekberiyye geleneğinin tanınmasına katkı sağlayacağı gibi, modern çağdaki düşünce dünyamızın acilen ihtiyaç duyduğu birtakım meselelerin çözümüne de önemli oranda katkıda bulunacaktır.