Mübadelede Tekirdağ

Tu¨rk - Yunan Nu¨fus Mu¨badelesi hem Yunanistan’da yaşayan Tu¨rklerin hem de Tu¨rkiye’de yaşayan Rumların asırlardır yurt bildikleri toprakları terk etmek zorunda kaldıkları bir göç olmuştur. Neredeyse bir asır önce yaşanan bu göç, göç edenlerin belleklerindeki tazeliğini hiç yitirmemiş, nesilden nesile aktarılan hatıralarla gu¨nu¨mu¨zde dahi canlılığını korumayı başarmıştır. Sonraki nesillere aktarılan bu hatıraların bu¨yu¨k çoğunluğu Yunanistan’ın çeşitli yerlerindeki mu¨badele öncesi hayatların gu¨zelliklerini tasvir ile başlasa da sonu ayrılığa ve zorlu bir göç yolculuğuna dayandığından hep hu¨zu¨nlu¨ bir şekilde bitmiştir.

Mu¨badillerin karşılaştıkları zorlukları asgariye indirmek için ciddi çalışmalar yu¨ru¨ten Tu¨rkiye Cumhuriyeti Devleti’nin bu noktadaki en bu¨yu¨k yardımcısı Hilal-i Ahmer (Kızılay) Cemiyeti olmuştur. Gerek mu¨badeleyi gerekse Hilal-i Ahmer Cemiyeti’nin mu¨badele sırasındaki faaliyetlerini inceleyen pek çok eser kaleme alınsa da bu eserlerde yer alan Tekirdağ’a gelen mu¨badiller ile ilgili bilgiler birkaç satırı geçmemiş, mu¨badele sırasında Tekirdağ’da yaşananlar arşivlerin tozlu belgelerinde ve gazetelerin eski tarihli nu¨shalarının kupu¨rlerinde kalmıştır. Hilal-i Ahmer Cemiyeti’nin Tekirdağ faaliyetleri u¨zerinden mu¨badelenin Tekirdağ’daki seru¨venini inceleyen bu kitap, mu¨badillerin Tekirdağ iskelesinden karaya ayak bastıkları ilk andan iskân bölgelerine sevklerine kadar geçen su¨re boyunca karşılaştıkları ortamın ve yaşadıkları zorlukların panoramasını ortaya koymaktadır.

Tekirdağ’a sevk edilen mu¨badillerin hangi tarihlerde ve hangi vapurlarla geldikleri, geçici barınma, beslenme, eşya vb. ihtiyaçlarının nasıl giderildiği, yaşanan sağlık problemleri ve bu problemlerin nasıl çözu¨ldu¨ğu¨, hastalığa yakalananların ne kadarının hayata tutunduğu ve ne kadarının vefat ettiği, daimi iskân bölgelerine sevklerin hangi şartlar altında ve ne surette gerçekleştiği gibi karanlıkta kalan birçok konu birinci el kaynaklar u¨zerinden incelenerek aydınlığa kavuşturulmuştur.