Muhassal

Ismail Hakki Izmirli, ortaçag kelaminin artik eskidigini bunun yerine yeni bir kelam ilminin kurulmasi gerektigini söyler. Elinizdeki bu eser Ismail Hakki Izmirli’nin “Muhassali’l-Kelam ve’l-Hikme” adli eseridir. Bu eser yeni kelam ilmini anlatan, yeni kelam ilmine giris olan bir eserdir. Ismail Hakki Izmirli’nin kurmaya çalistigi yeni kelam ilmiyle ilgili en temel görüsleri ve tezleri bu eserinde bulunmaktadir. Ismail Hakki Izmirli’nin yeni kelam ilminin programini anlattigi tek eseri budur.Ismail Hakki Izmirli, bu eserinde kelam ilmini ve kelami yollari yüksek bir vukufla anlatmistir. Kelamin nasil ortaya çiktigini, tanimini, konusunu, çaglarini vs. yeni bir yaklasimla ortaya koymustur. Kelamin ne oldugu ve ne olmasi gerektigini net ifadelerle göstermistir. Arkasindan Selefiye, Ehl-i Sünnet, Mârika ve Sîayi oldukça özet ve mükemmel sekilde anlatmistir. Özellikle Sîanin geçirmis oldugu tarihsel süreci, Sîa kollarinin nasil ortaya çiktigini, birbirlerinden nasil dallanip budaklandiklarini en mükemmel ve anlasilir haliyle Izmirli’nin bu eserde anlattigini görürüz. Izmirli oldukça küçük bir hacme kelam biliminin geçmisini ve gelecegini büyük bir hacimle sigdirmistir.Eser mezhepler tarihi degilse de Islami firkalarin kelami görüslerini anlattigi için mezhepler tarihi için de degerli bir kitaptir. Bu bakimdan bu eser hem kelam hem mezhepler tarihi hem de Islam düsüncesinin temel kaynaklarindan biridir.