Muhteşem Süleyman’ın İmparatorluğunda

Nicolas de Nicolay’in 1567-68 baskisinin adiyla Quartre Premiers Livres des Navigations et Pérégrinations (Deniz Yolculuklari ve Gezilerin Dört Kitabi) adli eserinin Almanca çevirisi 1572’de, Ingilizce çevirisi 1585’te, Flamanca ve Italyanca çevirileri 1576’da yayinlandi. Bundan 438 yil sonra da simdi Türkiye’de yayinlaniyor. Nicolas de Nicolay Fransa’nin Istanbul’daki büyükelçisi Aramon Senyörü Gabriel de Luetz’in 1551’de baslayan ikinci büyükelçilik görevi sirasinda onun maiyetinde bulunuyordu. Hem çok iyi desen çizerdi, hem de kusursuz bir haritaciydi, dolayisiyla Osmanli ülkesinde yerlesme merkezlerini ve tahkimatlari gözlemleyebilecek yetenekteydi. Seyahat deniz yoluyla Marsilya’dan basladi, Cezayir, Trablus, Kythera (Çuha Adasi), Sakiz, Gelibolu üzerinden Istanbul’a ulasarak tamamlandi. Nicolay’in bu seyahat sirasinda çizdigi 60 resim hakkâk Lyon Davent tarafindan bakir levhalara islenerek eserin Avrupa baskilarinin kazandigi basariya büyük katkida bulundu. Nicolay yolculuk boyunca ugradiklari yerleri kisa bölümler halinde anlattiktan sonra asil agirligi Istanbul’a verir: kentin kurulus öyküsü, deprem ve yanginlari, kentteki tarihi kalintilar, Kanuni Sultan Süleyman’in otuz yildir ülkeyi yönettigi Topkapi Sarayi, Hürrem Sultan’a kadar harem olarak kullanilan Eski Saray, Ayasofya ve diger camiler, hamamlar ve yikanma, Bedesten ve diger pazarlar ve Galata. Yazar daha sonra devsirme sistemi ve acemi oglanlar, yeniçeri ocagi, solaklar, peykler, güresçiler, asçilar, yemek yeme adabi ve hekimleri ayri bölümlerde ele alir. Islamiyet, tarikatlar, dervisler, hac ziyareti ve deliler denilen Osmanli düzensiz birlikleri de sonraki bölümlerde anlatilir. Kitabin son bölümleri Osmanli Devleti’nin Hiristiyan tebaasina ayrilmistir: Karamanlilar, Yahudiler ve Ermeniler. Nicolay, Sultan Süleyman’in Edirne Sarayi’nda bulundugu sirada elçilik heyetiyle Edirne’ye de gittiginden anlatisinda Trakya topraklarina ve Edirne’ye de yer verir. Nicolay’in çizdigi çok ilginç 60 gravürle sundugumuz bu önemli seyahatnameyi bizim için daha da anlamli kilan ise 2005’te kaybettigimiz degerli tarihçimiz Stefanos Yerasimos’un Fransiz tarihçi Marie-Christine Gomez-Géraud ile birlikte yazdigi giris yazisi ve notlar.