Mülkten Ülkeye Türkiye'de Taşra İdaresinin Dönüşümü (1839-1929)

Türkiye’nin devlet yapisinda merkeziyetçilik meselesi uzun süredir tartisma gündeminde. Bu merkeziyetçi yönetim yapisi nasil biçimlendi? Bu bir “gelenek” midir? Yukaridan asagi bir modernizm hamlesinin “yapay” bir sonucu mudur? Cenk Reyhan ve Nizam Önen, 1839’dan 1929’a uzanan kritik geçis döneminde Türkiye’de tasra idaresinin dönüsümünü ele alan çalismalarinda, bu sorularin yüzeysel ve kolayci olmayan cevaplarini ariyorlar. Imparatorlugun milli devlete dönüstügü bu genis esikte, gerek Avrupali büyük güçlerin müdahalelerinin, gerek kapitalistlesme sürecinin icaplarinin, gerek etno-dinsel çeliskilerin ve karmasik iktidar mücadelelerinin etkilerini inceliyorlar. Merkeziyetçi yönetim yapisinin olusumunu, tarihsel baglama ve sosyo-ekonomik dinamiklere oturtarak analiz ediyorlar.Mülkten Ülkeye, böylece Türkiye’de merkeziyetçilik–adem-i merkeziyetçilik gerilimiyle ve “modernist merkez–muhafazakâr/geleneksel çevre” zitligiyla ilgili yerlesik kaliplari, ‘ezberleri’ sorgulamamizi da sagliyor. Ele aldigi dönemin arayislarinin, tartismalarinin içinden bakarak yapiyor bunu. 19.-20. yüzyil geçisindeki arayislara ve tartismalara iliskin sundugu ayrinti zenginligi, kitabin basli basina önemli bir katkisi. Bu malzeme, günümüzün merkeziyetçilikle, yerinden yönetimle, adem-i merkeziyetçilikle ilgili tartismalarina da ayna tutacak nitelikte.