Ölü Bir Evden Hatıralar

Dostoyevski’nin cani, gözleri bagli bir sekilde idam mangasinin karsisinda vurulmayi beklerken, Çar tarafindan son anda bagislanmis ve cezasi hafifletilerek dört yillik kürek mahkûmiyeti ve pesinden de bes yillik zorunlu askerî hizmete çevrilmisti. Dostoyevski edebiyat dünyasina bu sürgün yillarinin ardindan yazdigi Ezilmis ve Asagilanmislar ve Ölü Bir Evden Hatiralar’la döndü. Insani derinligi, gözlem gücü ve otobiyografik kökeniyle Ölü Bir Evden Hatiralar Dostoyevski’nin en siradisi kitaplarindan biridir. Sibirya sogugunda geçen bu cehennemî hikâyeyi Ergin Altay’in Rusça aslindan yaptigi çeviriden okuyacaksiniz.Modern edebiyatta bundan daha iyi bir kitaba rastlamadim; bu söyledigime Puskin de dahildir. Dostoyevski’ye ona bayildigimi söyleyin.Lev Tolstoy, A.N. Strakov’a yazdigi bir mektuptan, 26 Eylül 1880Ölü Bir Evden Hatiralar isimli kitabinizi büyük bir zevkle okuyorum. Hamam bölümündeki tasvir Dante’ye yakisacak güzellikte.Ivan Turgenyev, Dostoyevski’ye yazdigi bir mektuptan, 26 Aralik 1861-Ölü Bir Evden Hatiralar, Dostoyevski’nin Omsk’taki bir çalisma kampinda yasadigi dört yillik kürek mahkûmiyetinin buruk bir hediyesi… Dostoyevski’nin 1854 sonunda Omsk’tan ayrildiktan kisa bir süre sonra kaleme almaya basladigi ve 1860-1862 yillari arasinda Vremya (Zaman) dergisinde tefrika edilen Ölü Bir Evden Hatiralar, yazarin hapiste yasadigi korkunç deneyimler, tanistigi mahkûmlar ve gardiyanlarin zalimliginin kâgida düsülmüs bir kaydidir. Romanin bas karakteri Aleksandr Petroviç Garyançikov karisini öldürmek suçundan girdigi hapiste “iyi” ve “kötü”nün hizla degismesini ve birbirine girmesini izlerken hapishane sartlarinda insaniyetin düstügü elim durumlara sahit olur. Serbest bir sicimle birbirine tutturulmus bu anilar ayni zamanda Rus hukuk ve ceza sisteminin bir elestirisi niteligini tasir. “Modern edebiyatta bundan daha iyi bir kitaba rastlamadim; bu söyledigime Puskin de dahildir. Dostoyevski’ye ona bayildigimi söyleyin.”