Orta Çağ İslam İktisat Düşüncesi Batı İktisatındaki “Büyük Kayıp Halka”nın Telafisi

Orta Çag Islâm Iktisat Düsüncesi, Aquinali Thomas’in da dâhil oldugu Latin Skolastiklerinden önceki bes asir boyunca, bazi öncü Müslüman âlimlerin yazilarinda kesfedilen iktisadî düsüncenin kökenleri üzerine yazilan makalelerin derlemesidir. Bahsi geçen zaman dilimi Joseph Schumpeter tarafindan iktisat tarihinde “büyük kayip halka” olarak tanimlamistir. Bu zaman diliminde sadece Iktisat degil; Felsefeden Bilime, Tiptan Cografyaya, Matematikten Metafizik’e kadar birçok sahada Islâm âlimleri tarafindan üretilmis hiçbir bilgi nazar-i dikkate alinmamak gibi bir konuma icbar edilmistir. Iktisadî düsünce tarihi basligi altinda yazilan ve kendisine çogu zaman “cihan sümul” veya “uluslararasi genis kapsamli” gibi sifatlari reva gören literatür neredeyse istisnasiz bir biçimde Aristoteles (MÖ 384-322) ile baslatilir ve alelacele Aquinali Thomas (1225-1274) ve sonrasina geçer; üstelik bu sonrasi da Avrupa ve Kuzey Amerika bilimsel arastirmalariyla sinirlidir. Iktisadî düsünce tarihinde –neredeyse bütün bilimler tarihi literatüründe– Avrupa’da uzun bir dönem boyunca yasanan bilgi kisirligini vurgulayarak bir amentüye dönüsen “büyük kayip halka” tezi, konu üzerinde iyice düsünülmeden ve el çabukluguyla yapilmis olmasina ragmen, ilgili literatürde sarsilmaz bir konum isgal etmistir. Ancak bu zaman dilimi boyunca Islâm medeniyeti, iktisat dâhil çok çesitli disiplinlerdeki entelektüel gelismeler için en bereketli topraklardan biri olmustur.Schumpeterci önermeleri farkli yönlerden sorgulayan bu kitap, iktisat düsüncesi tarihindeki bu kör noktayi bertaraf etme ve mezkûr “büyük kayip halka”yi telafi etme girisimine güçlü bir örneklik ve bu alanda yapilacak çalismalara da güvenilir bir rehberlik teskil etmektedir.