Osmanlı İmparatorluğu’nun Son Döneminde Lazlar 1877-1923

İrfan Çağatay Aleksiva, Osmanlı İmparatorluğu’nun Son Döneminde
Lazlar 1877-1923 başlıklı çalışmasıyla, Osmanlı İmparatorluğu’nu konu
edinen tarihyazımında oldukça eksik bırakılmış bir alan olan Lazlar ve
Lazistan üzerine detaylı bir inceleme sunuyor.
Dönemin gazete ve arşivlerinden yararlanan Çağatay Aleksiva,
Lazistan’ın 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonucunda bölünmesinin
canlandırdığı Laz hareketinin evrimini, Laz aydınlarının ortaya çıkışı,
cemiyet ve derneklerinin kuruluşu üzerinden takip ediyor.
19. yüzyılın ikinci yarısında başlayıp Cumhuriyet’in kuruluşuyla
kesintiye uğrayan Laz hareketiyle 1990’lı yıllarla birlikte uyanışa geçen
Laz kültür hareketi arasındaki birbirinden kopuk ama paralellikler
taşıyan ilişkiyi de tartışan Çağatay Aleksiva, yalnızca Laz çalışmalarına
değil, Osmanlı modernleşmesi ve Osmanlı coğrafyasında kimliklerin
oluşum/dönüşüm süreçleri hakkındaki literatüre de önemli
bir katkı sağlıyor.
“Bu kitabın sahip olduğu en önemli vasıflardan biri, şüphesiz
Türkiyeliliğin ve Türkiye coğrafyasının eşsiz parçaları olan Lazlar ve
Lazistan tarihi konusunda sağladığı kayda değer katkı aracılığıyla bu
alanda var olan devasa boşluğu bir nebze doldurmasıdır. Ayrıca bu
çalışma, yaklaşımı ve sunduğu olgusal bilgilerin yeniliği sayesinde
tekçiliğin yol açtığı sorunların giderilmesine önayak olabilecek ve bu
yönde yapılacak yeni çalışmaları teşvik edebilecek mahiyettedir.”
BÜLENT BİLMEZ