Osmanlı Modernleşmesinde İngiliz Etkisi Diplomasi ve Reform (1833-1841)

Bu eserde Osmanli, Ingiliz ve Fransiz arsiv kaynaklarindan yararlanilarak Osmanli diplomasi ve modernlesme tarihinin en önemli safhalarindan biri inceleniyor. Ingiliz devlet adami ve diplomatlarinin, Osmanli reformlarini yönlendirmek amaciyla 1833-1841 yillari arasinda ne gibi faaliyetlerde bulundugu ve bu girisimlerin Osmanli modernlesmesinin hangi alanlarinda, ne derece etkili oldugu diplomasi ve reform ekseni içinde analiz ediliyor. Kitapta, Ingiliz Disisleri Bakani Lord Palmerston ve Ingiliz Elçisi Lord Ponsonby’nin Osmanli Devleti’nin güçlendirilmesi çerçevesinde Osmanli yöneticilerini reformlara tesvik etme çabalari ve Rusya, Misir Valisi M. Ali Pasa gibi bu süreci olumsuz yönde etkilemeye çalisan unsurlara karsi yürüttükleri mücadele ayrintilariyla gösteriliyor. Lord Palmerston ve Lord Ponsonby’nin reform anlayislari arasindaki farkliligin ortaya çikarttigi bir çatismanin da söz konusu oldugu bir ortamda, II. Mahmud, Abdülmecid ve bazi Osmanli yöneticilerinin dis müdahalelere karsi takindiklari tavir ve yasadiklari ikilem onlarin Osmanli modernlesmesini yabanci etkilerden uzak ve Osmanli Devleti çikarlari dogrultusunda gerçeklestirme çabasi içinde olduklarini gösteriyor. Çalismada, Avrupa’dan getirtilen yabanci uzmanlar, Londra’ya gönderilen ögrenciler, Ingiltere’den teknoloji transferi gibi Osmanli modernlesmesiyle ilgili önemli gelismelerin ayrintilarina da yer veriliyor. Tüm bu verilerin toplamiysa, Lord Palmerston’un 1833’te hazirladigi reform programinin Mustafa Resid Pasa tarafindan 1839’tan itibaren Tanzimat Fermani’na yani Osmanli modernlesmesinin yeni yol haritasina dönüsmesi sürecini gözler önüne seriyor.