Osmanlı Tıbbı

Osmanlilarin saglik anlayislarinin ve tibbi kullanma biçimlerinin daha önce tasavvur edilenden çok daha karmasik oldugunu ileri süren bu kitap, Osmanli tip sistemin üç farkli gelenekten beslendigi tezinden hareket ediyor: Vücut sivilarini esas alan Antik Yunan gelenegi, halk tibbi ve dini tip. Bunlar birbirleriyle, egemenlik, mesruiyet ve mesleki basari için rekabet halindeydiler. Ayni zamanda birbirleriyle bilgi ve becerilerini ve saglik ve hastaliga dair bazi temel anlayislari paylasiyorlardi. Insan bedeninin mahiyeti ve bu dünyadaki yeri gibi temel kavramlar hakkindaki tibbi, hukuki ve teolojik tartismalar karmasik ve derindi. 9. yüzyildan itibaren tekâmül etmeye baslayan ve Islam dünyasindaki çesitli tibbi sistemler tarafindan paylasilan Arap-Islam tibbindan çok sey almis olmasina ragmen, Osmanli tip sistemin insanlik ve onun sosyal örgütlenmesi hakkindaki temel varsayimlari Osmanli toplumu ve kültürüne dayaniyordu. Osmanli tip gelenegini düsünsel ve sosyal açidan digerlerinden ayri kilan özgün veçheleri vardi. Bu özgün nitelikler, bahsi geçen geleneklerin Osmanli Imparatorlugu’nda yerellestirilmesi sürecinin bir sonucuydu. Osmanlilar, kültürlerinin diger veçhelerinde oldugu gibi tip alaninda da eski geleneklere dayaniyor ve bunlari kendilerine özgü bir hâle getiriyorlardi. Bu noktadan hareket eden çalisma, Ortadogu tarihinde simdiye kadar ihmal edilen iki önemli alan olan Osmanli tibbi ve Osmanlilarin hastalik deneyimlerine yogunlasarak Osmanli tibbina iliskin bilgi ve anlayisimizdaki bosluklari doldurmaya çalisiyor. Miri Shefer-Mossensohn, Tel Aviv Üniversitesi Ortadogu Tarihi kürsüsünde ögretim üyesi.