Osmanlı'da Vergi Sistemi / Osmanlı Medeniyeti Tarihi -5

Tarihî bir vakia olan vergi, amme hizmetlerinin muntazam bir sekilde devamini saglamak için basvurulmus bir çaredir. Bu yüzden vergi, devletlerin ekonomik ve sosyal hayatinda önemli bir yere sâhiptir. Çok genis topraklar üzerinde, asirlarca hükümranligini devam ettirmis bulunan Osmanli Devleti, diger bütün devletlerde oldugu gibi kendisini, vergi cibâyetinden (vergi alma ve toplama) müstagni sayamazdi. Zira varligini ancak bu sekilde devam ettirebilirdi. Devletin iktisadî tarihinin önemli bir bölümünü teskil eden bu vergi sistemini daha iyi anlayabilmek için onun dayandigi hukukî kaynaklari da bilmek gerekiyor. Arastirmamizda, Osmanli vergi sisteminde farkli isim ve sekillerde alinan vergiler olmakla birlikte, bu vergilerin dayandigi hukukî kaynaklara da yer verildi. Böylece hem “Tekâlif-i Ser’iyye” denilen vergiler hem de “Tekâlif-i Örfiyye” diye isimlendirilen vergiler ele alinip incelendi. Bundan baska vergi muafiyeti bölümü ile farkli sebeplere dayali olarak, kendilerinden ya çok az veya hiç vergi alinmayan kimselere de isaret edildi. Böylece o asirlarin dünyasinda toplumun ekonomisine ve bu ekonominin disariya yansimalarina isik tutulmus oldu.