Osmanlıların Ayak İzlerinde

Heath Lowry bu çalismasinda okuru, günümüzde Kuzey Yunanistan'i olusturan eski Osmanli topraklari boyunca hayranlik verici bir yolculuklar dizisine çikariyor. Kimi zaman bir seyahatname, kimi zaman da bir zamanlarin Osmanli yönetiminin kilit unsurunun tarihçesi olan bu eserde okurlar tahrip edilmis ve/veya çoktan unutulmus Osmanli eserlerinin kesfedilmesine ve günümüze kadar ayakta kalabilenlerin de mevcut durumunun ayrintili bir sekilde incelenmesine katilmaya davet ediliyorlar.
Lowry konuyu, bu alanda 20. yüzyilin baslarinda çalismalar yapmis olan ve Anadolu ile Balkanlardaki kutsal pagan mekanlarina ne sekilde Hristiyan bir kimlik verildigini ve bu mekanlarin daha sonra Müslüman kutsal mekanlarina dönüstürülmüs oldugunu inceleyen ilk akademisyen olan Ingiliz arkeolog F. W. Hasluc'in ayak izlerini takip ederek ele aliyor. Lowry'nin cevabini bulmak üzere yola çiktigi soru ise: Birinci dünya Savasinin sonunda Osmanli Imparatorlugunun çökmesinin ardindan, kuzey Yunanistan'daki Müslüman kutsal mekanlarinin akibeti ne oldu?
Lowry'nin anlatimi, heyret verici sayida kutsal Müslüman mekaninin, sonrasinda nasil Hristiyan kutsal mekanlarina dönüstürüldügünün (ya da duruma göre, yeniden dönüstürüldügünün) izinden gidiyor. Günümüzde her ikisi de Ortodoks Kilisesi olan Yildirim Bayezid'in Drama'daki daha önce hiç ele alinmamis 14. yüzyil camiinden, Selanik'teki Osmanli 3. Ordu Karargahinin camiine kadar Osmanli mimarisinin önemli eserlerini çok genis bir yelpazede irdeleyen yazar, sadece camilerin degil, mezarlarin ve hatta agaç kültleri ve totem taslarina kadar çesitlilik arz eden meselelerin de akibetini de gün isigina çikariyor.
Yazarin, geçtigimiz bes yil boyunca kuzey Yunanistan'daki seyahatlerinin bir yansimasi olan bu çalisma, daha önce yayinlamis oldugu, Osmanli Döneminde Balkanlarin Sekillenmesi adli eserinin mutlaka okunmasi gereken bir devami niteligindedir. Bahçesehir Üniversitesinin Onuncu Yilini Kutlama Etkinlikleri Çerçevesine gururla yayinladigi bu iki eser, hem, Yunanistan sinirlari dahilinde yer alan ve ne zamandir ihmal edilmis olan Osmanli mimari mirasina, hem de sonrasinda birçok Müslüman kutsal mekaninin kimliklerinin degistirilmesine dair elimizdeki bilgilere büyük bir katki anlamina gelmektedir.