Perspektif: Simgesel Bir Biçim

Panofsky'nin 1927 tarihli bu küçük kitabi, beklenmedik etkilere yol açan o büyük kitaplardan biri: Son yüzyilda perspektif üzerine yapilmis bütün sanat tarihi ve felsefe tartismalarina damgasini vurdu, modern düsünce tarihinin büyük eserlerinden biri olarak klasiklesti. Kitap bu etkisini, yazarinin özgün sanat tarihi yönteminin erken dönemini en iyi biçimde sergileyen bir örnek olmasina ve sanat tarihi çalismalarinin alisildik kapsamiyla sinirli kalmayip, bilgi ve kültürel degisim kuramlarindaki daha genis çapli gelismelerin baglamina yerlesmesine borçlu. Panofsky burada sanat tarihi, klasik felsefe, teoloji, bilim ve optigi içeren muazzam bilgi birikiminden faydalanarak, insanligin görme, bakis ve tasarim konusunda bir tür arkeolojisini ortaya koyar. Panofsky'nin elinde perspektif, mükemmellesmis bir teknik olmaktan çikar, tarihselligini kazanir, ve agirlikli olarak Bati'ya özgü bir "biçim verme istemi"nin temel bir bileseni haline gelir. Panofsky her tarihsel kültürün veya dönemin biricik oldugunu ve her birinin farkli ama esit ölçüde genis bir dünya görüsü dogurdugunu gösterir. Bu ayri mekânsal/uzamsal sistemlerin uzunca bir zaman içinde birbirleriyle nasil eklemlendigini, ve içinden çiktiklari kültürleri niteleyen bilgi, inanç ve degistokus biçimleriyle tutarliliklarini ayrintilariyla açiklar. Günümüz modernliginin de, soyut ve homojen bir uzamdaki sonsuzluk kavramina iliskin kendi özel matematiksel ifadesinden ayrilamayacagini gösterir.