Resmi İdeoloji Sahnede Kemalist İdeolojinin İnşasında Halkevleri Dönemi Tiyatro Oyunlarının Etk

ERTUGRUL: Padisah denilen bir adam varmis. Sarayi varmis, hiç bu saraydan disari çikmazmis, millete yüzünü göstermezmis. Bütün memleketi sanki bu saraymis. Sonra bir gün düsmanlar memleketi basmislar. Padisah da sarayini kurtarmak için memleketi yabancilara satmak istemis. Millet buna kizmis.Gazi babamiz milletin basina geçmis, düsmanlari bir güzel pataklamis,memleketten kovmus.(29 Birinci Tesrin oyunundan)Resmî Ideoloji Sahnede, Kemalizmin modern ulus-devlet insa sürecinde yürüttügü milliyetçi-medeniyetçi politikalari ve bunlarin temel vurgulari olan egitim, köycülük, kalkinma, “sanli tarih”ten çikarilacak dersler, çesitli kiliklara bürünmüs iç ve dis “düsmanlar”, Osmanli’dan devralinan mirasin kötülügü, lider kültü, orduya güven, Cumhuriyet için fedakârlik gibi konulari içeren oyunlarin eklemlendigi ve ürettigi söyleme yakindan bakiyor. Tiyatronun gerek kendi içeriginin sekillenmesinde gerek insanlari sekillendirmesinde resmî ideolojinin yerini ortaya koyuyor. Halki “egitme”, “dogru yola” sevk etme, Kemalist ilkeleri yerlestirme konusunda basli basina bir “talim-terbiye kurumu” olan Halkevleri tarafindan oynanmalari amaciyla yazilan/yazdirilan mektep temsilleri, köy oyunlari, 10. Yil Kutlamalari oyunlari, Türk Tarih Tezi’yle ilgili oyunlar, bu aracin kilit rolünü gözler önüne seriyor.1930’lu yillarda yazilan oyunlar üzerinden hâkim ideolojinin nasil birsöylem üretip bunlari hangi unsurlar üzerine insa ettigi sorularina bakan,propaganda için kullanilan sanatin arka planini ele alan bir çalisma...“Halkevi sahnelerinde yalniz milli tezleri müdafaa eden piyesler temsiledilir. Bizim mevzularimiz, umumi Türk tarihi ile milli mücadelenin her biribir millete ebediyen seref ve iftihar sermayesi olabilecek sayisiz safhalari,Türk’ün güzel ahlâki, yüksek faziletleri, Türk ruhundaki maddi manevi sonsuz kudretler gibi membalardan alacaktir.”