Simya ve Simyacılar

Simya yazili tarihin ilk dönemlerinden beri yasadigimiz hayatin içinde olmustur. Lao Tzu’nun hükümranligindaki Çin’den, Misir Kralligi’na; Büyük Iskender’in Yunan Imparatorlugu’ndan, Islami fetih çagina, Endonezya Takimadalari’ndan, Viktoryen okültizminin karanlik çagini yasadigi dönemlere kadar hemen her kültürde simya farkli biçimlerde de olsa varolmustur. ‘Yanilgilar Tarihi’ denilerek küçümsense de ‘bir insanin hayatta vakif olabilecegi en etkili sir’ olarak da görülmüstür. Pek çok defa ham madenlerin altina dönüstürülmesiyle elde edilen hileli ve illüzyonal bir dünyevi kazanç kaynagi olarak tarif edilmis olsa da, bir insanin yalnizca dürüst bir ehil yardimiyla ve temiz bir kalple tatbik edebilecegi tanrisal bir sanat, tanrinin en yüksek bir lütfu olarak da tanimlanmistir.Simyada bütüncül dünya anlayi?i çok merkezi bir ilkedir; yapilan ister bir hile ya da bir “sarlatanlik” olsun, isin her asamasi sürecin bütünü ile iliskili oldugundan çok önemsenir. Dönemin simyasinda yalnizca laboratuar sürecindeki asamalara dikkat edilmiyordu; örnegin yildizlar ya da ayin evreleri de ayni ölçüde göz önünde bulunduruluyor, rüyalar kaydediliyor, yine sezgiler de dikkate aliniyordu. Simyaci için evrende birbiriyle iliski içinde olmayan ya da kapsam disi hiçbir sey yoktu. “Raslanti” denen sey gerçek hayatta var olamazdi. Her sey sürecin ya da “büyük resmin” bir parçasiydi. Bu bütünsel dünya anlayisi bugün de yeryüzünden tamamiyla silinmemistir, dünyanin çesitli yerlerindeki geleneksel topluluklarin hayatlarinin bir parçasidir. Yalnizca bizler, yani batililar böylesi bir gerçeklik kavrayisindan koparilmis bulunuyoruz ve muhtemelen de bu alanda diger toplumlarin oldukça gerisinde bir noktadayiz. Bu, simyanin neden hala hayatimizda oldugunun bir cevabi olarak görülmelidir belki de: simya; her birimizin farkinda olmamasina ragmen sahip oldugu bir sirli cevheri, yeniden kesfetmek, itibarini iade etmek ve tanimlamakla görevli kilindigimiz bir gücü bünyesinde tasiyor olabilir.Sean Martin