Takı Taluy Takı Müren (Daha Deniz Daha Irmak)

Türk milletinin en faal ve icrââti bereketli sûbesini teskîl eden Oguzlarin efsânevî atasi Oguz Kagan, adiyla anilan destânin son bölümünde, ogul ve beylerine hitâben manzûm bir konusma yapar. Bütün Türklere birakilmis vasiyetnâme hükmündeki o hâllesmenin en tesirli bölümü, Türk Devleti’nin müstakbel sinirlarini çizen su misrâlardir:“Taki taluy taki mürenKün tug bolgil kök kurikan”Günümüz Türkçesine “Daha deniz, daha irmak / Günes tûg (bayrak) olsun, Gökyüzü çadir” diye aktarabilecegimiz bu nefis söz teksîfini, bu kitapta ele alinan Türk kahramanlarinin tamâmi mefkûre bilmis ve devletimize “daha denizler, daha irmaklar” ilâve etmislerdir. 1402-1683 yillari arasinda, Oguz Kagan’in vasiyetine uygun sekilde, üç kit’ada Orhun ile Tuna’ya kardes irmaklar, arka arkaya Türk atlilarini köprülerinde ve nehir donanmalarinda tasima bahtiyârligina ermislerdir. Orhun’un ve Tuna’nin selâmlari Nil sularina karismis, Firat ve Dicle’in yanik türküleri Idil (Volga) ve Turla (Dinyester)’da yankilanmistir. Yine bütün bu Türk irmaklari, hepsi de birer Türk gölü hâline gelen denizlere dökülme saâdetini, köpüklü sulariyla cosarak yasamislardir. Marmara’da baslayan denizle tanisma mâcerâmiz, daha önceki göl tecrübelerini de sirtlayip tez zamanda Karadeniz, Adalar Denizi, Akdeniz, Kizildeniz’e kulaç ve kürek ulastirip fevkalâde usta, hünerli denizcilerimizi, cümle âleme duyurmustur.