Tanrı Dini Şamanizm

“Samanizm” olarak adlandirilan Türklerin eski inanci Tengricilik, günümüzde halen Sibirya ve Orta Asya'da kendi basina bir din olarak sürdürülmektedir. Günümüzde Saha, Hakas, Tuva ve Altay Türkleri ile Mogollarin kuzey kolu olan Buryatlar Tengricilik olarak anilan bu dine inanan halklardir.  Ayrica Kirgizistan, Kazakistan, Mogolistan gibi ülkelerde Tengrici topluluklara rastlanmaktadir. Sayilari gittikçe azalmakla birlikte, bu dinin yaklasik olarak 650.000 kadar inanani oldugu sanilmaktadir.   “Samanizm”in, bir din mi, yoksa kökü çok eski çaglara dayanan bir kültür mü oldugu sorunu henüz tam olarak açikliga kavusmamistir. Bugün kabul edilen tez, “samanizm”in ata ruhlarina ve doga varliklarina tapinmaya dayanan eski bir inanç oldugu biçimindedir. Hatta daha ileriye gidip, “samanizm”in tek tanrili dinler gibi bir inanç sistemi olmadigi, diger dinlerden etkilenmis ve zamanla kendi kültür kimligini olusturmus bagimsiz bir kültür  oldugu iddia edilmektedir. Bu iddiada bulunanlara göre “samanizm”, ilkel doga tanrilarinin gücüne inanmak-tan ortaya çikmis olan bir olaydir. Çünkü “akademik” ve “bilimsel” arastirmalar yapmis olan Çin, Rusya, Iskandinavya ve Amerika kaynakli bu kesime göre “samanizm” bir dini sistemin özelliklerini üzerinde tasimadigindan dolayi, bir din olarak kabul edilmesi mümkün olmayan, kökü tarihin derinliklerine kadar uzanan köklü bir kültür yumagidir”.