Tarih ve Kolektif Bellek

Çesitli enformasyonlarin kodlanmasini, depolanmasini ve tekrar kullanimini içerecek tarzda saklanmasini ifade eden bellek islevi insan zihninin temel özelliklerinden biridir. Kisa vadeli bellegimiz bir kelime, telefon numarasi veya magazin sayfalarindaki bir isim gibi seylerin hatirlanmasiyla sinirliyken, uzun vadeli bellegimiz son derece seçici bir tarzda isler. Bellegimiz, bir insan toplulugu tarafindan paylasildigi, kisiler arasi iletisim içerisinde tesis edildigi ve toplumun örgütlenme tarzlarinin ve tezahürlerinin sembolü oldugu ölçüde sosyal nitelikli kabul edilir. Sosyal bellegimiz, kisi veya olaylar hakkindaki bilgi parçaciklarinin az çok gerçege sadik bir biçimde biriktirilmesine ve hakikat kriteriyle ayiklanmasina degil, kisiler ve gruplararasi iliskilerin dinamigine göre bir anlam insasina dayanir. Bu kitapta yer alan yazilar, esas itibariyle kimlik insasi ve kolektif bellek etrafinda eklemlenmeleri dolayisiyla oldukça tutarli bir bütün olusturuyor. Özellikle kolektif bellegin zamansal ve mekânsal tezahürleri seklinde iki ana kategoride toplanan buyazilar toplumlarin dünü ve bugünü arasinda köprü olusturan ve 'geçmisin yükü veya agirligi'ni tasiyan olgulara gönderiyor. Genel olarak her birey veya grubun geçmisi, onun kaderinin temel ve kurucu bir ögesidir; digerleriyle etkilesim içerisinde insa ettigimiz derin kimligimiz, bu geçmisten beslenir ve kolektif bellegimiz mevcut anda yasananlari kavramamiza rehberlik eden, davranislarimizi yönlendiren, sosyal rol ve statülerimizi tanimlayan kisi, olay ve durum semalari ve psiko-sosyal senaryolar barindirir, ortak anilar üzerinden grup baginin harcini olusturur, kimligimizi temellendirir ve ona derinlik kazandirir. Kolektif bellek bir grubun kimlik insasinin gerekleriyle yakindan iliskili olarak tarihi belirli amaçlar dogrultusunda evcillestirir, araçsallastirir. Nuri Bilgin