Tedkik-i Ecsam

“Malumdur ki, bugün materyalistlik pek ziyade meydan almistir. Ruhaniyeti inkar ile onun maddi kuvvetlerden ibadet bulundugu ve insan bedeninin mükemmel bir makine olup sirf fizyolojik isi ile idare olundugu itikadinda bulunanlar çogalmislardir. Ruhun asli, tözü ve hakikati bilinemedigi için onu red ve inkar ediyorlarsa, ilerlemeleriyle övündükleri maddenin asli, tözü ve hakikati acaba nedir? Bunu böyle bilmisler de mi öyle materyalist, yani maddeci olmuslardir? Nerede! Ne mümkün!... Asil garibi bu ki, iste böyle güzel tözsel hakikatini bilemedikleri maddelerin her seyin esasi oldugunu iddia ve tözsel hakikati bilinemediginden dolayi ruhu inkar eyliyorlar. Madde nedir? bunun mahiyet ve hakikatini bulabilmisler mi ki, ruhunki bilinemediginden dolayi onu inkar eyliyorlar.“Fatma Aliye Hanim- (Arka Kapak) Bugün yürürlükteki felsefe etkinligimizin kaynaginda, gelenekten kopusun belirledigi sancili bir degisim, dönüsüm sürecinin sorunlarina cevap arayislarinin yatmakta oldugu bilinmektedir. Atatürk Üniversitesi’nden bir grup akademisyenin Tanzimat’tan Cumhuriyet’e bu arayislara taniklik eden felsefi metinleri gündeme tasimak amaciyla, birkaç yil önce Çizgi Kitabevi Yayinlari’yla (Konya) baslattiklari “Osmanli Felsefe Çalismalari“ dizisi bugünlerde dört yeni kitapla çikiyor okurlarinin karsisina. “Ilk kadin felsefecimiz“ Fatma Aliye Hanim’in Tedkik-i Ecsam’i (Cisimlerin Incelenmesi). Ahmet Cevdet Pasa’nin kizi Fatma Aliye Hanim’in Terâcim-i Ahvâl-i Felâsife adli eseri “Osmanli Felsefe Çalismalari“ dizisinde yayinlanmisti. Tedkîk-i Ecsâm ile iki temel felsefi eseri de okurlariyla bulusturulmus oluyor. Bir kadin düsünür tarafindan yazilan ilk felsefî deneme olan“ Tedkîk-i Ecsâm’da Fatma Aliye, Osmanli kültür dünyasinda materyalizme yönelik erken elestirilerden birini ortaya koyuyor. Cisimlerin yapisini incelerken Islâm kelamcilariyla Batili filozoflari karsilastirma yolunu da tutan Fatma Aliye, Islâmci kimliginin belirledigi felsefi formasyonuyla Osmanli/Islâm kültürünün tarihsel birikimine- yaslanma çabasi sergiliyor. (Tanitim Bülteninden)