Türkler, Müslümanlar ve Ötekiler

"Türklerin karakterinde büyük tezatlara rastlanir: Gaddar olmalarinin yani sira merhametlidirler. Açgözlüdürler, fakat hirsizliklari neredeyse hiç yoktur. Bos vakitlerini kötüye kullanmazlar. Içlerinden pek azi birden fazla kadinla evlenir. Avrupa'daki büyük merkezlerin içinde en az genelev kadini bulunan sehir Istanbul'dur. Dinlerine sikica bagli olan Türkler, Hiristiyanlardan tiksinirler; onlara kâfir gözüyle bakarlar. Bununla beraber, onlari ülkelerinin her yerinde, hatta devlet merkezlerinde bile hos görür ve korurlar. Istanbul'daki Hiristiyan mahallesinin sokaklarinda, paskalya yortusunda yapilan ayinlere izin verildigi gibi, muhafizlik etmeleri için de törenlerin basinda dört yeniçeri bulundurulurdu."Eserlerinden derlenen bu kitapta Voltaire, Osmanli zaman dilimini kapsayan Türk/Müslüman taniminda, Fransiz Devrimi'nin temelini atan görüslerindeki ahlaki tutumu Türklerden esirgemeyerek Türkleri de Islamiyeti de bir ansiklopediste yarasir sekilde kaleme almis, Türklerin çagdas ve evrensel düzeyini araçlari ile ifade etmistir. Bu yansizligiyla ansiklopedist kisiligini ve mürekkebini kirletmeyen edip, nam-i diger Voltaire, ne tesadüf ki Türklere karsi oldugu kadar devrime de karsidir. Dünya fikir tarihine serh düstügü, "Tanri olmasaydi, onu icat etmemiz gerekecekti." önermesi insanlik tarihi açisindan, öznenin hem icadi hem de iktidari olmustur.(Tanitim Bülteninden)