Yöntem Üzerine Konuşma

Ilk kez Latinceden Türkçeye çevrilen Bati Felsefesinin ve 17. yüzyil Rasyonalizminin temel kitaplarindan Yöntem Üzerine Konusma, Descartes’in adeta fikir hayatinin bir özetini sunmaktadir. Etrafina baktiginda hiçbir seyin kendisinde güven uyandirmadigini ve ögrendigi bilgilerde hep kuskulu bir yan oldugunu gören Descartes, geçmis yasaminin tümüyle çelisik bilgiler üzerine kuruldugunu anlar ve o güne dek ögrenip bildigi ne kadar sey varsa hepsinden süphe etmesi gerektigine karar verir. Sonuçta insan duyularla elde ettigi bilgilerin aldaticiligina mahkûm oldugundan sürekli hatalar yapmakta ve yanilgilar içinde debelenip durmaktadir. Dolayisiyla yeni bir çikis yolu, yeni bir dayanak noktasi bulunmalidir. Bu çikis yolu da, Descartes’a göre, bütün bilimlerin içinden çiktigi felsefenin temel ilkelerini bulup çikarmakla mümkündür. Baska deyisle hiç kimsenin zihninde en ufak bir kusku uyandirmayacak bir felsefe kurulmalidir. Iste bu düsünceyle zihin yolculuguna baslar Descartes ve yol aldikça sahip oldugu tek seyin, zihnindeki derin kusku oldugunu fark eder. Öyle bir dogru bulmalidir ki, bu dogrunun içeriginde hiç kusku olmadigi gibi, kusku duyulma imkâni bile bulunmamalidir. Demek ki kusku, onun felsefesinin biricik yöntemi olmali ve bu yöntemle felsefesi için kuskulanilmasi imkânsiz ilkeler bulmalidir. Ama kusku duyabildigine göre, düsünmekte oldugunu ve düsünmekte olduguna göre var oldugunu da bu arada kesfeder. Böylece tek kusku duyamayacagi seyle karsilasir, yani düsünen Ben’iyle.