Abbâsîler Döneminde Valilik

İslâm kültür ve medeniyetinde birçok açıdan önemli gelişmelere ve etkilere sahip bir devlet kuran Abbâsîler, beş asır boyunca tarih sahnesinde varlık göstermiştir. İdarî olarak önce Kûfe’yi merkez edinen Abbâsîler, sonra Bağdat’ı kurarak yönetim merkezini buraya taşımışlardır. Emevîler’den devraldıkları idarî yapıyı zamanla daha merkeziyetçi ve kontrol edilebilir hale getirdiler. Bu yapının en önemli ayaklarından biri olan valilik de zamanla kurumsal bir hüviyet kazanmıştır. Bu kurumun eyâletlerdeki temsilcileri olan valiler, uyguladıkları politikalarla devletin uzun süre ayakta kalmasını sağlayarak önemli bir rol üstlenmişlerdir. Valiliğe dair yapılan bu çalışmada, güçlü halifeler dönemi olarak adlandırılan kuruluştan itibaren yaklaşık bir asırlık zaman sürecinde valilerin icra ettiği fonksiyonlar detaylı bir şekilde incelenmektedir. Eserde, devlet teşkilatının gelişim ve yönetimi bağlamında Abbâsîler’de eyâlet yapısı, valilik kurumunun işleyişi, devlet-tebaa ilişkisi ve bu hususta valilerin rolü gibi pek çok konu ilk dönem İslâm kaynakları ve modern eserlerden hareketle ele alınmıştır. Abbâsîler özelinde İslâm devlet teşkilatında valilik kurumunun gelişim ve işleyiş süreci hakkında detaylı bilgiler ve önemli anekdotların yer aldığı eser, valilik kurumunun yanında Abbâsî taşra yönetimi ve idarî hayatının anlaşılmasına önemli katkılar sunmaktadır.