Abede-i İblis Yezidi Taifesinin İtikadı, A'datı, Evsafı

Osmanli topraklarinin dogusunda yasayan bir Kürt toplulugu olarak 12. yüzyildan beri tarih sahnesinde yer alan Ezidiler, sayilari azalmis olsa da varligini bugün de sürdüren bir topluluktur. Köklerini kitabî dinlerin öncesinde Ortadogu’da var olan inanislardan alan Ezidilik ise, inanç sistemi ve ritüelleriyle bugüne kadar hiç degismeden yasatmislardir. Buna karsilik bu din, her dönem Ortadogu’nun en tartismali inançlarindan biri olmus ve 18. ve 19. yüzyilda karsilastiklari veya bilinçli/bilinçsiz bir sekilde içine sürüklendikleri olaylar sebebiyle Osmanli yazili tarihinin üstü kapali konulari arasinda yer almistir.Ezidi toplulugu bazen seref-i Islam ile müserref veya seref-i Islamiyet’e mazhar olmakla “onurlandirilirken”, bazen de “firka-i dâlle” (sapkin topluluk) olarak degerlendirilmis ve böylelikle kökleri Islâmî bir inanca bagli olan bu toplulugun “yanlis” yollara sapmis olan inançlarinin yeniden dogru bir dinî zemine oturtulmasi gerektigi vurgulanmistir.Tarih boyunca son derece tartismali yaklasimlara maruz kalan bu topluluk ile ilgili yazili kaynak ise çok azdir. Osmanli tarihi boyunca merkezî otoritenin Ezidilere yaklasimini okuyabilecegimiz sadece iki kitap oldugu bilinmektedir. Bunlardan ilki Evliya Çelebi Seyahatnâmesi (özellikle 4. ve 5. ciltler); ikincisi ise, Ayandan Mustafa Nuri Pasa’nin Evliya Çelebi’den yaklasik üç asir sonra kaleme aldigi Abede- i Iblis’tir.Abede-i Iblis adli bu kisa risalenin transkripsiyonu Istanbul Bilgi Üniversitesi öncülügünde yürütülen “(Y)Ezidi Kültürünün Karsilastirmali Arastirilmasi” basligi altinda gerçeklestirilen çalismanin bir ürünüdür. Abede-i Iblis adli risalenin transkripsiyonu, ayrica tipkibasimi ve kitabi yayina hazirlayan Amed Gökçen’in konuya ve kitaba dair açiklamalarini içeren bir önsözden olusan bu çalisma, küçük hacmine ragmen, mevcut kaynak eksikligi içinde önemli bir boslugu dolduracaktir