Anadolu'nun İstikbali ve Akdeniz Meselesi

20. yüzyılın başlarında Avrupalı devletlerin, Osmanlı Devleti'nin egemenliğindeki Akdeniz sahillerinde çok önemli çıkarları vardı. Başta Boğazlar, Anadolu, Suriye, Mısır ve Kuzey Afrika olmak üzere Akdeniz ve Ege Denizi sahillerinde yer alan bu topraklar, Batılıların siyasî, ekonomik, stratejik ve kültürel menfaatlerinin başlıca çatışma alanıydı. Kökleri 18. yüzyıla dayanan bu menfaatler, kendi aralarında anlaşmazlık ve çatışmalara sebep olabildiği gibi, zaman zaman aynı ittifak çatısı altında birleşmelerine de yol açıyordu. Tıpkı 19. yüzyıl boyunca periyodik aralıklarla ortaya atılan Doğu Sorunu'nda (Şark Meselesi) olduğu üzere. 20. yüzyılın başlarında ise Batılı devletlerin gündemini "Akdeniz Sorunu" işgal ediyor ve bu sorun büyük ölçüde Osmanlı'ya bağlı olan toprakları konu ediniyordu. Bu yönüyle Akdeniz Sorunu, başta İngiltere ve Almanya olmak üzere Fransa, İtalya, Avusturya ve Rusya arasındaki kutuplaşmaların önde gelen sebeplerinden birini oluşturuyordu.

Elinizdeki bu çalışma, Fransız bilim adamı Charles Vellay'ın (1876-1953) 1913 yılında yayınladığı Akdeniz Sorunu (Le Probléme Méditerranéen) adlı eserinin, Yusuf Ziya (Özer) tarafından aynı yıl Osmanlıca neşredilen Anadolu’nun İstikbâli ve Akdeniz Meselesi adlı kitabın çevirisidir. Eser, mütercimi Yusuf Ziya’nın da belirttiği gibi Balkan Savaşları’nın hemen ardından kaleme alınmış önemli bir kaynaktır. Çünkü Batılı devletlerin ortaya attığı Akdeniz Sorunu, Osmanlıların elinde kalan Anadolu ve Suriye'nin geleceğini doğrudan etkilemektedir. Bu sebeple Yusuf Ziya, bu önemli eseri Anadolu’nun İstikbâli ve Akdeniz Meselesi adıyla çevirdiğini belirterek kitabına şu notu düşmüştür:

“Hiss-i vatanla yürekleri sızlayan her Osmanlının eseri kemal-i dikkatle mütalaa etmesini rica ederiz”.