Arap Aklının Oluşumu

Bu kitap, “Arap-Islâm kültür tarihinin incelenmesine bir baslangiç ve yine “Arap-Islâm Akli’nin tabiatinin ve isleyis mekanizmalarinin incelenmesine bir giris teskil etmesi arzusuyla yazilmistir. Baslangiçta iki kisimlik tek kitap olarak düsünülen, sonra iki daha sonra da dört kitaplik bir seriye dönüsen “Arap Aklinin Elestirisi” serisinin ilk kitabi elinizdeki Arap Aklinin Olusumu’dur. Digerleri sirayla; Arap Aklinin Yapisi, Arap Siyasal Akli ve Arap Ahlaki Akli.
***
Aklin elestirilmesi, her yeniden yapilanma projesinin öncelikli ve ayrilmaz bir parçasini olusturur. Isleyis biçimi, kavramlari, genel tasavvurlari ve dünya görüsü kapsamli bir sekilde yeniden ele alinmamis bir akilla bu yeniden yapilanmayi gerçeklestirmek mümkün degildir.
Geçen yüzyil içinde, çesitli dallariyla Arap kültürüne dair düsünce, görüs ve “teoriler” temellendirilmis, bu kültürün tarihine dair belirli okuyus biçimleri resmîlesmistir. Bu okuyuslar ya oryantalistçedir, ya selefî bir mantiga ya da ulusçu veya solcu bir yaklasima sahiptir ve hepsini yönlendiren temel saik ya geçmisteki numunelerdir veya konjonktürel ve ideolojik diyebilecegimiz panikten dogan isgüzarliklardir. Bu tür amaçlarla yapilan çalismalar bu yüzden ya önceden belli bazi seylerin “kesfedilmesi” ya da bunlarin “kanitlanabilmesi” disindaki hususlara ilgi göstermemistir. Bizim burada kastettigimiz Arap Akli, bir yandan Arap kültürü içinde olusan, bir taraftan da bu kültürü bizzat üretmis ve üretmekte olan akil olunca, arzu edilen ya da en azindan gerçeklesmesini bizim arzu ettigimiz elestiri hareketi, yaygin ve egemen okuyus biçimlerini asabilmeli, çesitli subeleriyle Arap-Islâm kültürünün verilerine yeni bir gözle bakmali, hakim görüsün yorumlariyla sinirlanmamalidir. Dolayisiyla bu projenin kendini adadigi zor görev, ilk olarak Arap-Islâm kültür tarihine yeniden göz atmak sonra da Arap Akli’nin yapisi ve isleyis mekanizmasi hakkinda düsünmeye baslamaktir.