Atatürk Düşünce Derneği - Federal Almanyada Bir Türk Derneği

Eser, etnografya ve sosyoloji disiplinlerine aşina olmayan okuyucular için kısa ansiklopedik bilgiler ile başlamaktadır. I. Bölüm’de, etnografik ve sosyolojik araştırmanın terimsel tanımları verilmiş, bir sivil toplum kuruluşunun yapısal ve kültürel haritasının bu tanımlar aracılığı ile nasıl çizilebileceği tartışılmıştır.

İİ. Bölüm, demokratik toplumların vazgeçilmez unsuru olan sivil toplum kuruluşlarının sosyolojik işlevlerine değinerek, Almanya’da aktif olarak faaliyet gösteren bazı Türk derneklerini tanıtmaktadır. Bunun yanında, Dernek Sosyolojisi alanı içinde değerlendirilebilecek, Alman ve Türk akademisyenler tarafından daha önce yapılan çalışmalar bu bölümde zikredilmiştir. Almanya’da 3000’e yakın Türk derneği olduğu tahmin edilmektedir. Bu bölümde; mensup üye sayısı, Alman ve Türk kamuoyundaki etki gücü, kurumsallaşmışlık gibi etkenler göz önünde bulundurularak seçilen 11 Türk derneği hakkında kısa ve öz bilgilere gidilmiştir.

İİİ. Bölüm’de, Türkiye’deki teşkilatçılık/dernekçilik kavramı irdelenmiş olup, siyasi ve toplumsal bir reaksiyonun neticesi olarak kurulduğu telakki edilen Türkiye Atatürkçü Düşünce Dernekleri tanıtılmış, daha sonra Almanya’da bu derneklerin teşekkülü araştırılarak, ADD’lerin çatı kurumu olarak görülebilecek 2 birlik/platform hakkında bilgi verilmiştir.

Eserin, gözlem, mülakat ve analiz kısımlarını içeren ana bölümü IV. Bölüm olup, bu bölümde dernek tüzüğünde yer alan hukuksal tanımlamaların ardından, gözlemin yapıldığı tarihlerin güncel dernek başkanı ve sekreterinin muhtelif sosyolojik kuramlar ışığında sosyo-karakteristik profili çıkarılmaya çalışılmış ve derinlemesine mülakat gerçekleştirilen üyelerden elde edilen veriler ışığında, derneğin fertler tarafından algılanış biçimlerinin aydınlatılmasına gayret edilmiştir. IV. Bölüm, ek olarak derneğin sosyal ve kültürel organizasyonlar başlığı altında toplanabilecek olan etkinliklerinin bazılarını da tanıtmıştır. Etkinliklerin zahiri fonksiyonunun yanında, örtük olarak ne gibi sosyolojik ve sosyo -psikolojik hassasiyet ve ihtiyaçlara cevap verdiği incelenmiştir. Eserin sonuç bölümünde, gerçekleştirilen gözlem ve analizin kısa bir özeti verilerek, üyelerden ve konu ile ilgili akademisyenlerden alınan eleştirel geri dönüşler ışığında, Almanya’da faaliyet gösteren ADD’ler için bazı tavsiyeler dikkate sunulmuştur.