Atçalı Kel Mehmed

Osmanli Imparatorlugunda türeyen Celâliler ve Eskiyalar hakkinda henüz derli toplu bir eser yazilmamistir. Fakat muhtelif yerlerde ve zamanlarda ayaklanan Celâlilere ve Eskiyalara dair eserler yayinlanmistir. Osmanli Imparatorlugu’nda türeyen Eskiyalari ögrenmek için, birer birer; vakanüvis tarihlerini ve hususî tarihleri taramak ve incelemek icabetmektedir. Vakanüvis tarihlerinde XVI., XVII. ve XVIII. yüzyillarda ayaklanan Eskiyalara dair oldukça önemli bilgiler vardir. Fakat is XIX. yüzyildaki Eskiyalara gelince, durum karanlik bir safhaya girer. Gerçi Cevdet Pasa, bu asrin Çeyrek devri Eskiyalari hakkinda bazi faydali bilgiler vermektedir, fakat bu çok kisa ve kifayetsizdir. Onun zeyli olan Ahmet Lütfi Efendi tarihinde de durum ayni gibidir. Bu yazdigimiz tarihler, bu alanda XIX. yüzyilin tek kaynagi sayilirlar. Diger yüzyillara göre XIX. yüzyilin kaynaklari zengin olmadigindan bu asrin Eskiyalari da diger yüzyillardakiler kadar bilinmez ve taninmazlar. Halbuki bu yüzyilda türeyen Eskiyalarin kendilerine has özellikleri vardir. Meselâ konumuzu teskil eden Atçali Kel Mehmed bunlardan biridir. Evet o da, Ahmet Lütfi Efendinin tarihinde, daha evvelkiler gibi; eskiya, hirsiz namussuz bir cânî olarak gösterilmis, bu yüzden fermanli ilân edilerek öldürülmüstür. Ama Kel Mehmed neler yapmistir da ölüm cezasina çarptirilmistir? Asil cevabi aranacak soru budur. Iste biz bu arastirmamizda bu sorunun gerçek cevabini vermege çalisacagiz.(Tanitim Bülteninden)