Azerbaycan Türk Edebiyatının Büyük Romantiği Hüseyin Cavid

Elinizdeki kitap, 20. yüzyıl Azerbaycan edebiyatının en yetenekli şair ve dramaturglarından ve en kıymetli şahsiyetlerinden biri olan Hüseyin Cavid Rasizade hakkında yapılmış bir çalışmadır. Azerbaycan edebiyatının lirik-romantik şairi ve Stalin represiyasının kurbanı olan Hüseyin Cavid, manzum dramın ustasıdır. Azerbaycan romantizminin gelişmesinde önemli rolü vardır. Şairin İstanbul Edebiyat Fakültesi’nde okuması, Rıza Tevfik’ten ve dönemin önemli edebiyatçılarından dersler alması, şiirlerini Servet-i Fünun şair ve yazarlarının etkisiyle İstanbul Türkçesiyle yazması, İstanbul’da bulunduğu yıllarda şiirlerini dönemin dergilerinde yayımlatması büyük önem arz etmektedir. 1920 yılında Azerbaycan’da Bolşevik işgali gerçekleştiğinde, Hüseyin Cavid sevilen bir şair ve dram yazarıydı.

Seçtiği ve yazdığı dramların teması Türk ve İslâm tarihi idi. Sovyetler devrinde onun Bolşevik ideolojisine uymadığı, rejimle ilgili eserler yazmadığı gerekçesiyle eserleri yayımlanmadı, sürekli eleştirildi. İstanbul’daki eğitimi sırasında birkaç yılını Türkiye’de geçirmesi sebebiyle Türk casusu, “pantürkist”, “panislâmist”, olmakla suçlandı, 1937 yılında tutuklandı, sekiz sene hapis cezası verildi ve Magadan’a gönderildi. 1937’den 1956 yılına [tutuklanmasından beraat aldığı tarihe dek] kadar “Sovyet Azerbaycan’ında Hüseyin Cavid’in eserlerinin yayımlanması, okunması, tiyatro eserlerinin sahnelenmesi yasaklandı.

Severek, büyük istek ve arzumla uzun süre üzerinde çalıştığım, Türk Dünyası’nın kıymetli şahsiyetlerinden biri olan Hüseyin Cavid’in hayat yolunu, şiirlerini, tiyatrolarını, mektuplarını, makalelerini, mücadelesini, başarısını, dönemin zor koşullarını sevgili edebiyatseverlerle paylaşmaktan onur duyarım. Bu çalışmanın edebiyat araştırmacıları için faydalı olması en büyük isteğimdir.