Balkanlar'ı Tahayyül Etmek

Maria Todorova Balkanlar’i Tahayyül Etmek’e çarpici bir giris cümlesiyle basliyor: "Bati kültüründe bir hayalet geziniyor: Balkanlar hayaleti." Bu kitap, bir anlamda bu "hayalet"in nasil olusturulup kullanildiginin, hangi islevleri yerine getirdiginin derinlemesine açiklanmasindan olusuyor. Todorova’ya göre, Balkanlar etrafinda insa edilen söylem, "Bati"nin kendine iliskin imgesinin kurulmasinda da kritik bir rol oynuyor. "Dogu"dan farkli bir damgalanmaya maruz kalan Balkanlar, Bati’nin kendi içindeki ötekiyi temsil ediyor. Bati içindeki farkliliklara da duyarli olan yazar, homojen bir "Bati" kavrayisina karsi çikiyor, çesitli Bati uluslarinin Balkan tahayyüllerindeki ortak noktalarin yani sira degisik (ve zaman içinde degisen) vurgulari da inceliyor. Todorova, inanilmaz derecede zengin bilgi birikimiyle, yarimadaya iliskin olarak disaridan bakisla yaratilan çok çarpici imgelerin tarihini sunmakla yetinmiyor, ayrica çesitli Balkan uluslarinin içeriden bakislarini da arastiriyor, hatta bu konuya öncelik veriyor. Söz konusu uluslarin kimliklerinde Balkanli olmanin ne ölçüde önemli bir yer tuttugunu arastiriyor. Örnegin, Balkanlar bir Osmanli mirasi olmasina ragmen, Türk ulusal kimligini kuran çesitli ikili karsitliklar içinde Balkanli olmanin neden marjinal bir konumda kaldigini inceliyor. Belki de, kitabin en göz kamastirici yönü, bütün somut sorunlari ve degerlendirmeleri, çok incelikli kuramsal tartismalarla temellendirmesi. Balkanlar’i Tahayyül Etmek, pek çok açidan klasik sayilan, önemi tartisilmayan bir basyapit.