Dersim Alevilik, Ermenilik, Kürtlük

“… Duzgi’nin Mehr’in (Avesta Mithra) bir devami oldugu seklindeki yakin tarihli bir tespite ek olarak, Zerdüsti Ermenilerin tanrisi Vahagn ile Dersimli Alevi Kürtlerin evliyasi Tujik Bava arasindaki devamlilik da Ermenilerin Alevi Kürt kültürü üzerindeki etkileri ya da devamliligi babinda, satirlar arasinda kaybolacak türden bir bulgu degildir…” Özellikle Alevi ve Kürt kültür tarihi üzerine yaptigi çalismalarla taninan Gürdal Aksoy, bu kez Dersim’in karanlikta kalan bir yüzüne isik tutuyor: Dersim kültür tarihini detayli bir inceleme altina alarak söz konusu topraklardaki devamliliklari, geçiskenlikleri, etkileri, degisim ve dönüsümleri ortaya koyuyor. Bilhassa Ermeni tarihiyle iç içe geçen Kürt tarihinin Dersim sathindaki genel kültürel manzarasini tasvir etmeye çalisan Aksoy, sadece Ermeni ve Kürtlerin degil, Türklerin ve Süryanilerin de içinde yer aldiklari çok renkli bir mozaigi gözler önüne seriyor. Bunu yaparken yer ve kisi adlarinin oldugu kadar dinsel figürlerin de pesine düserek hem kimlik mücadelelerine hem de “öteki” olma haline kültürel, sosyal, politik açilardan bakiyor. Dersim’de Ermeniler ile Alevi Kürtler arasindaki iliskilerin tarihi, karsilikli kültürel etkilenmeleri konusunda alaninda ilk olma niteligi tasiyan Dersim-Alevilik, Ermenilik, Kürtlük inançlar ve kimlikler arasinda kesin sinirlar çizmenin hiç de sanildigi kadar kolay olmadiginin, halklarin birbirlerinin kültür hayatinda derin izler biraktiklarinin kaniti.